Czy ul powinno się ocieplać?

Hodowla pszczół to codzienna praca z żywymi organizmami, które gwałtownie a czasem zupełnie nieprzewidywalnie reagują na poczynania pszczelarza. Aby osiągnąć sukces w pracy z pszczołami – mieć silne rodziny a przy tym zbierać dużo miodu – potrzebna jest współpraca pasiecznika i jego podopiecznych. Dobre relacje pomiędzy właścicielem pasieki a pszczołami buduje się latami – doświadczonym pszczelarzom o wiele łatwiej prowadzić pasiekę. Jednym z pytań, na które musi odpowiedzieć sobie nie tylko początkujący, ale i doświadczony właściciel pasieki jest: czy i kiedy ocieplać ule? Jak to zrobić? Dzięki naszym wskazówkom dowiesz się, jak zabezpieczać swoje ule w każdą pogodę!

Dlaczego ocieplenie ula to jedna z najważniejszych kwestii, które trzeba przemyśleć?

Ocieplenie ula ma kluczowe znaczenie dla izolacji termicznej pszczelego roju. Pszczoły, którym nie zapewnimy odpowiednich warunków cieplnych nie będą się zbyt dobrze rozwijać – matki pszczele nie mogą czerwić, larwy nie będą prawidłowo rosły a dorosłym osobnikom będzie po prostu zbyt zimno, aby mogły podejmować swoje codzienne prace. Zbyt niska temperatura wewnątrz gniazda może doprowadzić nawet do zagłady rodziny – szczególnie widoczne jest to tuż po zimie.

Z drugiej strony, zbyt wysoka temperatura wewnątrz gniazda też jest niepożądana. Pszczoły, które przebywają w za wysokiej temperaturze muszą wykonać dodatkową pracę na wentylację gniazda – podobnie, jak pszczoły przebywające w niskich temperaturach poświęcają dodatkową energię na podniesienie temperatury. Czy można im pomóc? Skąd wiedzieć, kiedy warto zastosować ocieplenie i o co tak dokładnie chodzi?

Ocieplenie ula a lokalizacja pasieki

Pierwszą kwestią, na którą powinniśmy zwrócić uwagę jeszcze przed ustawieniem uli w wybranym przez siebie miejscu są warunki atmosferyczne w danej lokalizacji. Dla uli najlepsze będą miejsca osłonięte od wiatru, lekko zacienione – np. w pobliżu drzew, ale też niezbyt chłodne. Wtedy dodatkowe ocieplenia na stałe nie będą potrzebne.

Chociaż zarówno dla pszczół, jak i dla pszczelarza dobrze, aby ule były ustawione w cieniu nie zawsze korzystnie wpływa to na rozwój rodziny – promienie słoneczne mają bardzo duży wpływ np. na to, o której godzinie pszczoły rankiem rozpoczynają pracę. 

Jakie rodzaje uli i ich ociepleń są dostępne w sprzedaży?

W sklepach i hurtowniach pszczelarskich możemy znaleźć trzy rodzaje uli: ule drewniane, ule styropianowe i ule poliuretanowe. Poszczególne typy uli różnią się między sobą też liczbą ramek, które można zmieścić wewnątrz gniazda, obecnością dodatkowych korpusów itd. Różnią się też izolacją termiczną. W tym rankingu na czele są ule poliuretanowe, które świetnie izolują rodzinę od warunków atmosferycznych. Poliuretan to materiał o doskonałych parametrach izolacyjnych. Na drugim miejscu w tym zestawieniu są ule styropianowe a podium zamykają ule drewniane, które powoli stają się coraz mniej popularne.

Sprawdź naszą ofertę mat ocieplających do uli

Kiedy i jak potrzebne jest dodatkowe ocieplenie ula?

Zatwory, czyli przegrody pionowe

Oprócz standardowej izolacji termicznej, jaką zapewniają materiały konstrukcyjne używane do budowy ula pszczelarze stosują też dodatkowe ocieplenia. Do najpopularniejszych mat ocieplających i przegród należą zatwory, czyli pionowe przegrody osłaniające ramki z czerwiem i pokarmem od wolnej przestrzeni w ulu. Tego typu przegrody stosowane są praktycznie przez cały rok, z pominięciem pełni sezonu, kiedy w ulu potrzebne jest miejsce na kolejne ramki, aby rodzina mogła maksymalnie szybko się rozwijać i gromadzić zapasy miodu. Przed zimą zatwór powraca do ula a niektórzy pszczelarze stosują nawet dwie takie przegrody, z obu stron gniazda przygotowywanego do zimowli. 

Kołderki i poduszki, czyli przegrody poziome

W newralgicznym momencie, już po zimie matka pszczela rozpoczyna czerwienie. To kluczowy moment rozwoju rodziny pszczelej po zimowli. Wtedy – najczęściej w lutym lub w marcu – w ulach umieszczane są dodatkowe przegrody poziome – specjalne maty lub po prostu cienkie kołdry albo poduszki. Dla pszczół to w tym okresie ułatwienie – rozwijający się czerw wymaga wyższej temperatury a na przedwiośniu temperatury mogą być jeszcze bardzo różne. Dodatkowe ocieplenie gniazda jest umieszczane pod daszkiem a nad gniazdem lub na powałce. W innych momentach w sezonie pszczelarskim dokładanie dodatkowego ocieplenia nie jest konieczne. Dlaczego?

Kiedy matka pszczela ma za gorąco, czyli o tym, dlaczego nie zawsze dodatkowe ocieplenie ula jest potrzebne…

Dodatkowe ocieplenie gniazda w szczycie sezonu – w letnich miesiącach – to dla pszczół po prostu utrudnienie. W tym okresie zwykle i tak temperatury są dość wysokie, więc nie ma potrzeby dokładania dodatkowej warstwy ocieplającej rój. Z kolei jesienią dodatkowa warstwa ocieplająca może doprowadzić do poważnego problemu – w wyższych temperaturach matka pszczela wciąż będzie składać jajeczka a zależy nam, aby przed zimą zahamować jej czerwienie. Dzięki temu pszczoły zimą nie tracą cennej energii na wychowywanie larw. Kołderka lub mata ocieplająca jesienią nie jest zalecana – z tego samego powodu nie stosuje się mat ocieplających zimą, aby matka nie rozpoczęła zbyt wcześnie czerwienia.