Hodowla pszczół krok po kroku - jak założyć pasiekę

---

Jak założyć pasiekę? Poradnik krok po kroku 

Założenie pasieki wymaga dobrej organizacji, nakładów finansowych a przede wszystkim konkretnej wiedzy. Jeśli czujesz, że wreszcie nadszedł czas na realizację swojego marzenia o posiadaniu własnej pasieki pszczół nie czekaj dłużej! Dowiedz się, jak założyć pasiekę krok po kroku i przekonaj się, że naprawdę warto! 

Co to jest pasieka? 

Pasieka to sformułowanie najczęściej używane w odniesieniu do uli należących do jednego pszczelarza ustawionych na danym terenie. Nie ma tutaj sztywnych ram, jeśli chodzi o liczebność pni – już przy 1 czy 2 ulach pszczelarz może mówić o swojej pasiece. W przypadku prowadzenia kilku mniejszych pasiek w różnych lokalizacjach zwykle mówimy także o pasieczysku, czyli konkretnym miejscu, w którym ustawiono ule z pszczołami. 

Kiedy założyć własną pasiekę? 

To podstawowe pytanie, na które musi sobie odpowiedzieć każdy miłośnik pszczelarstwa. Czy poradzę sobie w samodzielnej pracy z pszczołami? Jak przygotować teren i co muszę mieć, aby wystartować? W tym artykule rozwiejemy wszystkie wątpliwości. 

Do założenia pasieki najlepiej przystąpić wiosną, gdy warunki pogodowe umożliwiają już transport uli wraz z pszczołami lub samych pszczół, ale nie jest jeszcze na tyle ciepło, aby pszczoły rozpoczęły już swój intensywny, wiosenny rozwój. Oczywiście, ostateczna decyzja o tym, kiedy założyć pasiekę zależy od pszczelarza i można z powodzeniem założyć ule w swoim przydomowym ogródku lub na działce także w trakcie sezonu pszczelarskiego. 

Zakładanie pasieki – co na ten temat mówią przepisy w Polsce? 

Na początku warto zapoznać się z wymogami prawnymi dotyczącymi hodowli pszczół w Polsce. Przed założeniem pasieki musimy uwzględnić następujące przepisy: 

- lokalizacja pasieki - powinna gwarantować odległość min. 10 metrów od granicy działki lub drogi publicznej. Jeśli nie ma takiej możliwości należy odgrodzić pasiekę poprzez min. 3-metrową przeszkodę, która zmusi pszczoły do lotu powyżej i zminimalizuje ryzyko ukąszenia przypadkowej osoby np. poruszającej się drogą; 

- zgłoszenie pasieki do Powiatowego Inspektoratu Weterynarii – następuje po złożeniu specjalnego wniosku; dzięki temu nowo założona pasieka otrzymuje nr weterynaryjny, który ma znaczenie m.in. w późniejszej sprzedaży wyrobów pszczelich; 

- ubezpieczenie pasieki – bardzo ważne w przypadku ukąszeń przypadkowych osób czy zwierząt, ale nie tylko. Pszczelarz, który posiada ubezpieczenie ma szansę na odszkodowanie np. w przypadku kradzieży, zniszczenia uli wraz z pszczołami czy wyginięcia pszczół w wypadku stosowania pestycydów.  

Zakładanie pasieki pszczół – od czego zacząć? 

Przyszły pasiecznik, który chce zacząć swoją przygodę z hodowlą pszczół musi w pierwszej kolejności odpowiedzieć na kilka pytań: 

- gdzie będzie zlokalizowana pasieka? 

- jaki typ ula mnie interesuje? 

- jaką rasę pszczół zamierzam hodować? 

- jakie sprzęty i akcesoria do pszczół muszę kupić? 

- gdzie szukać porad pszczelarskich? 

Od czego zacząć zakładanie pasieki? Najważniejsza jest na początku lokalizacja. Teren, w którym planujemy ustawić ule powinien być suchy i słoneczny; najlepiej byłoby, gdyby dodatkowo był osłonięty od wiatru. Założenie pasieki jest związane także ze sprawdzeniem bazy pożytkowej w okolicy – najkorzystniejsza sytuacja dla pszczół to urozmaicony przyrodniczo teren, który zagwarantuje im dostęp do nektaru i pyłku z różnych roślin. 

Jeśli planujesz założenie pasieki w mieście, musisz wziąć pod uwagę dodatkowe utrudnienia – dostęp do bazy pożytkowej, duża ilość spalin czy konieczność umiejscowienia uli np. na dachu wieżowca sprawia, że ten typ pasiek poleca się doświadczonym już pszczelarzom, którzy potrafią szybko reagować na niekorzystne zmiany zachodzące w rozwoju rodziny pszczelej. 

Jak założyć pasiekę krok po kroku? 

Poniżej przedstawiamy najważniejsze kwestie, nad którymi musisz zastanowić się przed założeniem pasieki. 

Lokalizacja pasieki 

Założenie pasieki krok po kroku będzie o wiele prostsze, gdy jeszcze przed ustawieniem uli na pasieczysku przeanalizujemy wszystkie możliwości. Wspomniana powyżej baza pożytkowa i charakter gruntu, na którym chcemy założyć pasiekę to jeszcze nie wszystko, co trzeba wziąć pod uwagę. O czym jeszcze pamiętać wybierając lokalizację pasieki? 

- stały dostęp do wody – idealnie, gdy w pobliżu planowanego miejsca ustawienia uli znajdzie się niewielka rzeczka lub staw; w sytuacji, gdy pasieka będzie zlokalizowana z dala od zbiorników wodnych trzeba będzie zainwestować w specjalne poidło dla pszczół; 

- nachylenie gruntu – praca na stromym zboczu to duże utrudnienie; najlepiej sprawdzą się tereny płaskie lub o łagodnym spadku; 

- możliwość zwiększenia pasieki w przyszłości i/lub organizacji pracowni pszczelarskiej – zaczynając przygodę z pszczelarstwem trudno określić, jakie będą nasze potrzeby za kilka lat, ale już na etapie wyboru lokalizacji warto zwrócić uwagę na możliwość powiększenia pasieki o kolejne ule. Ważne jest też miejsce do przeprowadzania prac pasiecznych takich, jak miodobranie – tutaj na pewno korzystna będzie obecność budynku gospodarczego lub dostęp do prądu i wody. 

Wybór rodzaju ula do pasieki 

Kolejną decyzją, którą musi podjąć przyszły posiadać pasieki jest to, jaki typ ula wybrać? Przedstawiamy najpopularniejsze opcje: 

- ul warszawski – najbardziej rozpoznawalny w Polsce typ ula, kojarzony często z pasieką dziadków lub sąsiadów. Wewnątrz, w zależności od wariantu umieszczane są ramki warszawskie zwykłe lub warszawskie poszerzane (różniące się wymiarami). Dzisiaj ule warszawskie nieco straciły na znaczeniu, ale nadal są mocno popularne w gronie osób kultywujących tradycyjne pszczelarstwo; 

- ul Dadanta – jeden z najpopularniejszych obecnie typów uli. Jest niższy i szerszy od ula warszawskiego, a wewnątrz umieszczone są ramki gniazdowe o wymiarach 435 mm x 300 mm; 

- ule wielokorpusowe – lekkie i wygodne, dlatego tak uwielbiane przez pszczelarzy, także w Polsce. W tego typu ulach można prowadzić gospodarkę pasieczną na ramkach Dadanta, wielkopolskich czy Ostrowskiej. 

Pozyskanie odpowiednich pszczół do pasieki 

Ule wybrane. Co teraz? Kolejny etap zakładania pasieki to wybór odpowiedniej rasy pszczół. W Polsce najchętniej hodowane są pszczoły rasy kraińskiej, kaukaskiej i środkowoeuropejskiej. Różnią się one między sobą m.in. miodnością, rojliwością (skłonnością do rójek), agresywnością a także odpornością na takie choroby, jak nosemoza. 

Jak założyć ul z pszczołami? Możemy je pozyskać na kilka sposobów: 

- zakup ula wraz z pszczołami od znajomego pszczelarza lub z ogłoszenia, 

- zakup odkładu (rodziny pszczelej), 

- zakup pakietu pszczelego. 

W przypadku zakup pszczół bez ula (odkład lub pakiet) przyda się na pewno rojnica umożliwiająca transport pszczół do miejsca docelowego. 

Pozostały sprzęt pszczelarski niezbędny do założenia pasieki pszczelej 

Początkujący pszczelarz musi być przygotowany na niemałe wydatki związane z zakupem niezbędnego sprzętu. Co powinno się znaleźć na liście zakupów? 

- akcesoria dla pszczół niezbędne w codziennej pracy z pszczołami – drobny sprzęt pasieczny taki, jak: dłuto pasieczne, zmiotka do pszczół, podkurzacz; 

- odzież pszczelarska – bluza z kapeluszem lub kombinezon pszczelarski, rękawice itp. 

- akcesoria do miodobrania – odsklepiacze, miodarka, wanienka lub stół do odsklepiania. Przydadzą się też m.in. odstojniki i wiadra. Porady, jak dobrać poszczególne elementy wyposażenia pracowni pasiecznej znajdziesz w naszej bazie wiedzy. 

- inne – akcesoria używane sezonowo – podkarmiaczki, izolatory itp. 

Zakładanie własnych uli z pszczołami – zadbaj o formalności 

Zanim obsiedlisz wybrany teren pszczołami warto załatwić wszystkie formalności. Pamiętaj zwłaszcza o: 

- uporządkowaniu kwestii posiadania gruntu, na którym znajduje się pasieka – niezależnie od tego, czy dopiero nabywasz nieruchomość czy jesteś wieloletnim posiadaczem gruntu; 

- zgłoszeniu rejestracyjnym pasieki do Powiatowego Inspektoratu Weterynarii – w tym wniosku należy podać m.in. typ uli, ilość pni, miejsce zimowli a także formę sprzedaży miodu. Złożenie wniosku wiąże się z drobną opłatą skarbową; 

- ubezpieczeniu pasieki – można to zrealizować jako oddzielna polisa lub jako rozszerzenie ubezpieczenia mieszkaniowego. 

Gdzie założyć własną pasiekę? 

Pierwsze ule z pszczołami warto założyć w pobliżu miejsca zamieszkania. To pozwoli na bieżąco monitorować rozwój rodzin i szybko wykrywać ewentualne nieprawidłowości – w pasiece zlokalizowanej kilkadziesiąt kilometrów od domu ciężko będzie np. zauważyć rójkę. 

Dofinansowanie do zakładania pasieki 

Jak założyć pasiekę, ale jednocześnie nie zbankrutować? Zapisany do lokalnego Koła Pszczelarskiego właściciel pasieki, który posiada również zezwolenie na sprzedaż bezpośrednią lub rolniczy handel detaliczny może ubiegać się o zwrot części kosztów zakupu m.in. miodarki czy kolejnych rodzin pszczelich. Nasz sklep internetowy realizuje zamówienia dotacyjne w ramach programu Wsparcia Produktów Pszczelich – szczegółów warto szukać w naszym artykule dot. dotacji dla pszczelarzy na lata 2020-2022. 

Ile kosztuje założenie własnej pasieki pszczół? 

Na koszt założenia pasieki składa się kilka elementów: 

- zakup uli – w zależności od typu i wielkości ula jest to koszt ok. 500 zł/szt; 

- zakup niezbędnego wyposażenia pasieki – największe wydatki generuje zakup miodarki – ceny najprostszych urządzeń z napędem ręcznym to koszt mniej więcej 1200 zł. Do tego należy doliczyć koszt odzieży pszczelarskiej i drobny sprzęt pasieczny a także węzę, ramki pszczele itd.  

- zakup rodzin pszczelich – cena odkładu pszczelego to 300-400zł.; pakiet pszczeli to koszt ok. 300 zł – przed zakupem warto upewnić się, czy w skład pakietu wchodzi matka pszczela. Koszt zakupu matki pszczelej to ok. 30 zł w przypadku matki nieunasiennionej i 80-100 zł w przypadku matki unasiennionej. 

Na początku pszczelarz, który chce zainwestować np. w 2 ule powinien więc przygotować się na koszt rzędu 5000 zł. Dobrym i bardzo często stosowanym rozwiązaniem pozwalającym zminimalizować koszty jest znalezienie w okolicy pszczelarza, który pozwoli skorzystać z jego miodarki w 1 sezonie. Dzięki temu początkujący pasiecznik zorientuje się, jakiego sprzętu potrzebuje na kolejne lata. 

Skąd czerpać wiedzę na temat zakładania uli z pszczołami? 

Polecamy korzystanie przede wszystkim z fachowej literatury – godne polecenia są takie książki dla pszczelarzy, jak „Gospodarka pasieczna” W.Ostrowskiej czy „Współczesna gospodarka pasieczna” S.Trzybińskiego. Na pewno warto też zaglądać na portale pszczelarskie – tutaj jednak trzeba uważać i pozyskaną w ten sposób wiedzę weryfikować w pewnych źródłach. W pierwszych sezonach nieoceniona na pewno będzie też pomoc doświadczonego pszczelarza – dynamicznie zmieniające się warunki pogodowe w ostatnich latach powodują, że nawet w literaturze ciężko znaleźć odpowiedzi na niektóre pytania.