Jak powstaje miód? Etapy

Miód – słodki nektar prosto z ula to tak naprawdę produkt końcowy skomplikowanego procesu tworzenia. Powstawanie miodu jest czasochłonne i bardzo pracochłonne, ale niezwykle interesujące. Miód, który znamy ze słoika to produkt często o zmienionej już, skrystalizowanej konsystencji i nieco innym kolorze niż ten bezpośrednio pozyskiwany z ula. Jak wygląda krok po kroku proces produkcji miodu i jaką rolę w tym cudzie natury odgrywa pszczelarz? Przeszkadza pszczołom czy wręcz przeciwnie – ułatwia im to wyczerpujące zadanie? Dzisiaj zajrzymy wgłąb pszczelego roju i sprawdzimy, jak najszybciej i najłatwiej dostać się do tego słodkiego przysmaku!

Co to jest miód i jaki miód pozyskuje się w Polsce?

W Polsce baza pożytkowa, czyli ilość roślin, z których korzystają pszczoły w trakcie lotów po nektar jest mocno zróżnicowana. To, jaki miód zostanie wytworzony w danej pasiece jest mocno uzależnione od jej lokalizacji. Dzięki temu ilość gatunków miodu w Polsce jest naprawdę spora. 

Miód to słodka ciecz (patoka) lub po skrystalizowaniu ciało stałe (krupiec), która powstaje w naturalnym procesie przetwarzania nektaru lub spadzi przez pszczołę miodną Apis mellifera. Jest chętnie wykorzystywany jako zamiennik cukru, ale wiele osób stosuje miód również leczniczo lub w profilaktyce (np. w profilaktyce przeziębień). Miód świetnie zastępuje słodycze, ale też idealnie pasuje do wielu potraw – daniom gorącym i napojom nadaje ciekawy, zupełnie zaskakujący smak.

Różne miody – różne właściwości

Miody nektarowe różnią się od siebie smakiem, zapachem i kolorem, ale też właściwościami leczniczymi – jedne korzystnie wpływają na pracę serca i układu krążenia, podczas gdy inne regulują procesy trawienne. Jeszcze inne gatunki miodu wpływają kojąco na skołatane nerwy i pomagają wyciszyć się nawet osobom cierpiącym na nerwicę. Miód ma też zastosowanie m.in. w leczeniu alergii i wzmacnia odporność.

Miody spadziowe i nektarowe: jakie odmiany występują w Polsce?

Pasieki w Polsce – zarówno te małe, amatorskie, jak i profesjonalne gospodarstwa pasieczne - pozyskują miód nektarowy, czyli powstały w wyniku pobierania przez pszczoły nektaru roślin miododajnych oraz miód spadziowy, czyli miód, który jest efektem pobierania przez pszczoły spadzi, czyli słodkiej wydzieliny gromadzącej się na drzewach i krzewach. W wielu pasiekach powstaje też miód nektarowo-spadziowy. Miody spadziowe dzielimy na miód ze spadzi iglastej i miód ze spadzi liściastej. Gatunków miodów nektarowych jest zdecydowanie więcej. Poniżej najpopularniejsze z nich:

- miód wielokwiatowy,

- miód lipowy,

- miód gryczany,

- miód rzepakowy,

- miód akacjowy,

- miód wrzosowy,

- miód malinowy,

- miód nawłociowy.

Przyjrzyjmy się zatem bliżej, jak wygląda proces powstawania miodu krok po kroku.

Zobacz produkty w kategorii Miody naturalne

1. Zbieranie nektaru przez zbieraczki

Pierwszym etapem tworzenia się miodu jest pobieranie nektaru przez wyspecjalizowaną grupę pszczół – zbieraczek. Na samym początku pszczoły muszą zlokalizować rośliny, które mogą dać im nektar – najlepiej, aby rosły jak najbliżej pasieki. Po znalezieniu interesującej je uprawy pszczoły przekazują sobie nawzajem informację o miejscu, w które warto polecieć – robią to m.in. za pomocą fascynującego tańca pszczół. Dzięki temu robotnice nie tracą czasu na poszukiwania tylko lecą od razu w miejsce, z którego mogą wrócić ze słodkim nektarem.

2. Obróbka nektaru wewnątrz gniazda

Kolejny etap produkcji miodu, jaki znamy to obróbka nektaru przez pszczoły wewnątrz ula. Po przyniesieniu nektaru do ula pszczoły przekazują go sobie i umieszczają w komórkach plastra. W tym momencie jest wzbogacany m.in. w enzymy i kwasy organiczne i zagęszczany.  Świeży nakrop, czyli miód przed chwilą przyniesiony do ula ma gęstość porównywalną do wody. Miód pszczeli, który znamy jest naprawdę gęstą substancją – pszczoły muszą się mocno napracować, aby odparować tak duże ilości wody!

3. Kiedy miód jest gotowy…

Miód, który po przerobieniu go przez pszczoły jest już gotowy do spożycia jest zabezpieczany przez robotnice cienką warstwą wosku. Dzięki temu miód w plastrach może dla rodziny stanowić pokarm zimowy – jednak tu w pracę pszczelego roju wtrąca się pszczelarz, który w sezonie podbiera pszczołom miód a na zimę podaje im specjalny pokarm dla pszczół: syrop lub ciasto cukrowe, które zapewni rodzinie niezbędne do przeżycia pożywienie. 

4. Praca pszczelarza

Pszczelarz, który dobrze zna swoje rodziny doskonale wie, w którym momencie miód nadaje się do wirowania. Uznaje się, że miód jest dojrzały i można go podbierać wtedy, gdy plastry są w pełni lub co najmniej w 2/3 zasklepione, czyli pokryte cienką warstwą wosku zabezpieczającą go przed wylaniem się z komórek. 

Do podbierania miodu najczęściej używane są rojnice i transportówki, w których umieszczane są plastry przenoszone do pracowni pasiecznej. Tam zwykle pierwszym etapem miodobrania jest odsklepianie, czyli usuwanie zabezpieczającego wosku – pszczelarze w tym celu używają odsklepiaczy i noży do odsklepiania. Przydatny jest w tym procesie także dedykowany sprzęt pszczelarski – stoły do odsklepiania lub mniejsze wanienki do odsklepiania. Tak wstępnie obrobione ramki trafiają do miodarek – urządzeń wirujących, które umożliwiają wydobycie miodu z komórek plastra bez naruszenia jego struktury. Z miodarki świeżo podebrany miód trafia do odstojników i wiader, gdzie zwykle ulega jeszcze dodatkowemu odparowaniu przed rozlaniem go do słoików.

5. Praca nad produktem gotowym – konfekcjonowanie miodu i sprzedaż

To jeszcze nie koniec pracy nad tą naturalną ,pszczelą słodyczą. Miód, który ma właściwą gęstość i został podebrany jako dojrzały jest raczej dość szybko rozlewany do słoików. Jeszcze tylko odpowiednia etykieta i gotowe!  Czas na sprzedaż – na to także pszczelarz musi przeznaczyć sporo czasu – chyba, że współpracuje ze sklepem pszczelarskim lub oddaje miód do punktu skupu zamiast szukać indywidualnych odbiorców.