Miodobranie krok po kroku. Jak wygląda pozyskiwanie miodu przez pszczelarza?

Pozyskiwanie miodu kojarzy się na ogół z przyjemną, słodko pachnącą pracą. Osoby, które nie mają do czynienia z pracami pasiecznymi nie zdają sobie sprawy, jak bardzo złożony i długotrwały może być to proces. Jak wygląda miodobranie krok po kroku? Dzisiaj zabieramy Cię w podróż do pasieki, gdzie ma miejsce jedno z najważniejszych wydarzeń w sezonie pszczelarskim – podbieranie miodu. Po przeczytaniu tego artykułu będziesz wiedzieć wszystko o kolejności wykonywanych prac i niezbędnych akcesoriach pszczelarskich.

Co to jest miodobranie?

Termin miodobranie oznacza po prostu podbieranie miodu z uli. Zwykle tego określenia używa się w odniesieniu do głównych prac pasiecznych, czyli wyciągania ramek z gniazd, wstępnej obróbki plastrów i wirowania ich w miodarce. Kolejne etapy miodobrania – rozlewanie miodu czy etykietowanie – mają miejsce często wiele dni po głównym wydarzeniu w pasiece. Jest to związane m.in. z koniecznością odparowania miodu po podebraniu tej złocistej, słodkiej patoki. 

Ile razy w roku jest miodobranie?

Nad odpowiedzią na to pytanie zastanawia się chyba każdy początkujący pszczelarz! Ilość miodobrań jest ściśle uzależniona od różnorodności roślin miododajnych występujących w pobliżu pasieki. Im więcej głównych pożytków w okolicy, tym więcej miodobrań. Pomiędzy głównymi pożytkami – np. pomiędzy podbieraniem miodu rzepakowego i miodu lipowego zwykle pozyskuje się miody wielokwiatowe lub ze specjalnych upraw (tak, jak miód faceliowy). To, jak często odbywają się miodobrania jest też uzależnione od warunków atmosferycznych – temperatury, wilgotności i opadów. Niektóre rośliny nektarują tylko w ściśle określonej temperaturze czy wilgotności powietrza a duża ilość opadów może m.in. uniemożliwić pszczołom lot po nektar. W niektórych rejonach Polski miodobrań może być 6, w innych 3.

Niezbędny sprzęt pszczelarski – co jest potrzebne do miodobrania?

Chociaż hodowlę pszczół można prowadzić bez wyspecjalizowanego sprzętu pszczelarskiego, obecnie pozyskiwanie miodu bez miodarki czy innych urządzeń pasiecznych jest praktycznie niespotykane. Zarówno urządzenia przydatne w podbieraniu miodu, jak i uniwersalny drobny sprzęt pasieczny ułatwiają pracę, ale przede wszystkim skracają czas wielu żmudnych operacji, które musi wykonać pszczelarz.

Must have pszczelarza – co powinien mieć pszczelarz w trakcie miodobrania przy ulu?

W trakcie prac bezpośrednio przy ulu przydatna będzie przede wszystkim ochronna odzież pszczelarska – zwłaszcza kapelusze pszczelarskie – nie tylko dla głównego pasiecznika, ale także i dla osób towarzyszących, np. pomagających w transporcie ramek. Oprócz tego podbierając miód nie można obejść się bez dłuta pszczelarskiego, najlepiej z wygodnym rozpierakiem oraz podkurzacza, dzięki któremu można zapanować nawet nad agresywną rodziną. W trakcie prac przyda się także zmiotka (albo od razu dłuto ze zmiotką) oraz ostry nóż – do wycinania niechcianych mateczników czy czerwiu trutowego. W transporcie ramek pracę zdecydowanie ułatwiają rojnice i wózki pasieczne.

Sprawdź ofertę odzieży pszczelarskiej w naszym sklepie

Urządzenia i akcesoria do pracowni pasiecznej

Zdecydowanie więcej akcesoriów jest potrzebnych w pracowni pasiecznej, gdzie ma miejsce wstępna obróbka plastrów z miodem, wirowanie ramek i rozlewanie miodu. Najważniejsze w tej kategorii są miodarki, które umożliwiają szybkie i skuteczne wydobycie nawet bardzo gęstego miodu z komórek plastra. Kolejnym, bardzo praktycznym urządzeniem jest stół do odsklepiania a w przypadku mniejszych pasiek wanienka do odsklepiania, w której gromadzone są odsklepiny. 

Miodobrania nie można przeprowadzić bez odsklepiaczy lub noży do odsklepiania, za pomocą których ściągane są odsklepiny z ramek. Do filtrowania miodu używa się dedykowanych sit a miód po przefiltrowaniu jest umieszczany w odstojnikach – w sklepach pszczelarskich można znaleźć odstojniki nierdzewne lub wykonane z tworzywa sztucznego. Wszystkie te elementy tworzą najprostszy zestaw do pracowni pasiecznej – im większa pasieka, tym zwykle więcej dodatkowych urządzeń takich, jak kremownice do miodu, wytłaczarki do odsklepin czy dekrystalizatory. 

Miodobranie w pigułce, czyli proces krok po kroku

Praca przy ulu

Pszczelarz, który regularnie przegląda gniazda i nie ma zbyt wielu uli pod opieką już podchodząc do ula wie, z ilu plastrów będzie pozyskiwał miód. Przeglądając gniazdo pszczele pasiecznik podejmuje decyzję – z których ramek będzie pozyskiwany miód. Ramki, na których można dostrzec czerw lub matkę pszczelą pozostają w ulu, aby nie zakłócać spokoju rodziny. Pod kątem miodobrania bezużyteczne są też ramki, w których zbierana jest pierzga pszczela. 

Odsklepianie ramek

Po transporcie ramek z ula do pracowni pasiecznej następuje przygotowanie ramek do wirowania, czyli odsklepianie. Jest to proces mający na celu odsłonięcie miodu gromadzonego w komórkach zabezpieczonego przez pszczoły cienką warstwą wosku. Do odsklepiania używa się noży do odsklepiania lub dedykowanych odsklepiaczy a pozostałości (odsklepiny) są po oczyszczeniu przetapiane na wosk.

Wirowanie 

Najważniejszy etap miodobrania – wirowanie ramek w miodarce. Działaniem siły odśrodkowej miód z ramek wylatuje na ścianki boczne bębna miodarki i jest transportowany w dół, gdzie wypływa przez króciec wylotowy.

Filtrowanie miodu i zlewanie do odstojników

Bezpośrednio pod miodarką ustawiany jest odstojnik wraz z zestawem sit filtrujących, który umożliwia odseparowanie miodu od zanieczyszczeń: wosku, larw pszczół itd. Najczęściej są wykorzystywane sita podwójne, które umożliwiają wyczyszczenie sita bez przerywania pracy. 

Konfekcjonowanie i przechowywanie miodu 

Miód w odstojnikach jest przechowywany do momentu osiągnięcia odpowiedniej gęstości. Wtedy jest rozlewany do słoików, najczęściej o pojemności 0,9 l. Ostatnim etapem jest etykietowanie miodu – w ten sposób dostarczamy klientowi informacji nie tylko o odmianie miodu, ale także o lokalizacji pasieki. Miód po rozlaniu do słoików powinien być przechowywany w temperaturze najlepiej 8-10⁰C w zamkniętych słoikach, bez narażenia na działanie promieni słonecznych.