Na co działa jad pszczeli? Właściwości, jak stosować?

Jednym z najbardziej kontrowersyjnych produktów pszczelich jest jad pszczeli. O ile w przypadku miodu czy pyłku pszczelego trudno znaleźć przeciwników ich zastosowania, o tyle w przypadku jadu pszczelego zdania są mocno podzielone. Jad pszczeli to ceniona substancja, ale jego pozyskiwanie i kuracje jadem pszczelim to dla wielu pszczelarzy coś wręcz nie do pomyślenia. Jak wykorzystuje się jad pszczeli i kiedy warto pomyśleć o kuracji jadem? W jakich schorzeniach może pomóc jad pszczół? O tym wszystkim dowiesz się z dzisiejszego tekstu!

Co to jest jad pszczeli?

Jad pszczeli to specjalna substancja obronna pszczół. Jest produkowany za pomocą wyspecjalizowanych gruczołów zlokalizowanych w okolicach odwłoka.  Jad z organizmu pszczoły wydostaje się za pomocą żądła – podczas użądlenia pszczoła wbija żądło w ciało ofiary, co najczęściej wywołuje obrzęk, swędzenie i zaczerwienienie. 

Jak pozyskuje się jad pszczeli i w jakiej formie występuje na rynku?

Jad pszczeli to nie tylko substancja zagrażająca zdrowiu a nawet życiu w przypadku osób uczulonych na jad pszczół. To także substancja o charakterze leczniczym, chociaż jej zastosowanie nadal nie jest mocno rozpowszechnione. 

Kiedy można wspomóc się jadem pszczelim?

Kuracje jadem pszczelim są inaczej nazywane apitoksynoterapią. Miejsce na skórze, które miało kontakt z jadem pszczół staje się zdecydowanie lepiej ukrwione. 

Terapia jadem pszczelim – rozwiązanie wielu medycznych problemów!

Apitoksynoterapia najczęściej jest wykorzystywana w schorzeniach układu ruchu – m.in. w reumatyzmie, artretyzmie, przy skręceniach i stłuczeniach. Jad pszczeli wykazuje także właściwości przeciwzapalne, dzięki czemu może być stosowany także przy zapaleniu stawów czy zapaleniu korzonków. Pszczela toksyna to bardzo silnie działający środek – ma zastosowanie także w leczeniu nerwobóli czy migren. Co ciekawe,  coraz częściej możemy natknąć się na informację, że jad pszczeli pomaga walczyć z nadciśnieniem.

Choroby skóry? Sprawdź terapię jadem pszczelim!

Kolejną grupą problemów zdrowotnych, w których kuracje jadem pszczelim mogą przynieść ulgę są problemy skórne. Jad pszczeli w kremie znajduje zastosowanie w leczeniu łuszczycy, leczeniu źle gojących się ran i działa regeneracyjnie na skórę. Kosmetyki i preparaty zdrowotne bazujące na jadzie pszczelim coraz częściej mają działanie także przeciwzmarszczkowe i odmładzające.  

Zobacz nasze produkty spożywcze i preparaty zdrowotne

Leczenie jadem pszczelim – różne warianty

Kontrolowane żądlenie pszczół

Istnieje kilka metod wykorzystania jadu pszczelego w farmakologii. Najbardziej kontrowersyjną metodą jest kontrolowane żądlenie pszczół, które polega na przystawianiu owadów w bolące miejsce. Najczęściej „atakowanymi” obszarami ciała są zewnętrzne powierzchnie ud i ramion czy odcinek lędźwiowy kręgosłupa. To jednak kontrowersyjna metoda przede wszystkim ze względu na wymieranie pszczół – pszczoła po użądleniu ginie oraz z uwagi na możliwość wystąpienia ostrej reakcji alergicznej.

Stosowanie produktów z jadem pszczelim w składzie

Zdecydowanie bezpieczniejszą metodą są kosmetyki z jadem pszczelim, które można znaleźć w sprawdzonych sklepach pszczelarskich i sklepach z kosmetykami naturalnymi. Jad pszczeli, który wchodzi w skład kosmetyku jest pozyskiwany poprzez elektrostymulację pszczół. Owady poddaje się elektrowstrząsom, które mobilizują pszczoły do produkcji jadu. Spływający jad jest zbierany w zbiorniku a pszczoły nadal mogą pracować bez zakłóceń – w tej metodzie owady nie giną, gdyż nie wystawiają całkowicie żądła. Elektrostymulacja to obecnie najpowszechniejsza metoda pozyskiwania jadu pszczelego do produkcji kosmetyków. Inne metody – w tym ręczne pozyskiwanie jadu pszczelego – są dużo bardziej pracochłonne a na większą skalę zupełnie nieopłacalne.

Jak dużo jadu pszczelego jest w kosmetykach?

Ilość jadu pszczelego, który znajdziemy w standardowym kremie jest stosunkowo niewielka – dla kremu zawierającego 500j jadu pszczelego na każde 100 g maści przypada zaledwie 50mg czystego jadu. Tak niewielka ilość jest jednak całkowicie wystarczająca, aby spełnić lecznicze oczekiwania rekonwalescentów.

O czym pamiętać sięgając po kosmetyki z jadem pszczelim?

Najważniejszą rzeczą, o której trzeba pamiętać podczas stosowania kosmetyków z jadem pszczelim jest wykonanie próby uczuleniowej. Polega to na naniesieniu cienkiej warstwy kosmetyku np. na okolicę przedramienia i obserwacji przez kolejną dobę odczynu uczuleniowego. Jeśli wystąpi ostra reakcja alergiczna nie należy stosować kosmetyku na wrażliwsze miejsca – np. na okolice twarzy. Z korzystania z kosmetyków z jadem pszczelim trzeba zrezygnować, gdy pojawi się intensywny świąd skóry, mocne i długo utrzymujące się zaczerwienienie lub wysypka.

Kiedy uważać na kosmetyki z jadem pszczelim?

Apitoksyna to substancja o bardzo silnym działaniu – jest skuteczna, ale niestety nie w każdej sytuacji można po nią sięgnąć. Odradza się stosowanie preparatów zdrowotnych z jadem pszczelim osobom z chorobami psychicznymi, chorobami wątroby czy chorobami krwi. Absolutnie nie powinny z niego korzystać kobiety w ciąży i dzieci – wtedy lepiej sięgnąć po inne produkty pszczele takie, jak pierzga pszczela czy miód. 

Bibliografia:

Angelika Łukasiewicz: Zastosowanie jadu pszczelego w kosmetologii, Aesth Cosmetol Med. 2021;10(1):23-31.

Aleksandr Tichonow i inni: Jad pszczeli w farmacji i medycynie, Apipol Farma, 2011.