Rabunek w pasiece. Co to jest, jak rozpoznać i co zrobić, gdy zauważymy atakujące pszczoły?

Rabunek w pasiece to dość często spotykana sytuacja – zarówno w pasiekach początkujących pszczelarzy, jak i u tych z kilkudziesięcioletnim stażem w pszczołach. Atakujące inne gniazdo pszczoły lotne zagrażają nie tylko sobie, ale też i atakowanej rodzinie. Ludzie czy inne zwierzęta przebywające w pobliżu uli, wokół których toczy się walka także mogą stać się ofiarą ataku. Rabunek może być naprawdę groźny, więc warto wiedzieć, jak się przed nim ustrzec! Co to jest rabunek i na czym tak naprawdę polega? Czy da się uniknąć rabunków i jak je rozpoznać oraz w jaki sposób można z nimi walczyć? O tym wszystkim przeczytasz w dzisiejszym artykule! 

Co to jest rabunek w pasiece?

Terminem rabunku określa się sytuację, w której pszczoły z jednego roju są atakowane przez pszczoły lotne z innego – jednego lub kilku uli. Atak pszczół może mieć różny przebieg – od łagodnego, wręcz niezauważalnego rabunku po kłębowisko pszczół w całej pasiece. Przyczyny tego zjawiska mogą być różne – czasem wystąpienie rabunku jest uwarunkowane pogodą, czasem jest to błąd pszczelarza…

Przyczyny rabunków w pasiekach

Rabunki w pasiekach mogą mieć naprawdę różne przyczyny. Niektóre z nich są niezależne od pracy pszczelarza, inne – bardzo powiązane. Do najczęstszych przyczyn rabunków można zaliczyć:

- okres bezpożytkowy w pasiece – pszczoły, które nie pracują na pożytku szukają źródeł pożywienia w innych miejscach, także w sąsiednich ulach,

- cechy genetyczne rodziny pszczelej – niektóre rasy pszczół mają skłonność do rabunków; z kolei słabe rodziny mogą być podatne na rabowanie przez pszczoły z innych uli ze względu na małą liczbę pszczół-strażniczek;

- zbyt długi czas przeglądów rodzin – otwarty ul przez dość długi czas może stanowić wabik dla pszczół z sąsiednich rodzin; przeglądy rodzin powinny być przeprowadzane sprawnie i w miarę szybko;

- podawanie płynnego pokarmu dla pszczół w środku dnia -  syrop dla pszczół powinien być podawany do uli wieczorem, kiedy pszczoły z innych rodzin nie będą się nim interesowały.

Charakterystyczne objawy, że coś jest na rzeczy… jak wyglądają rabujące się pszczoły?

W niektórych sytuacjach rabunek może być praktycznie niezauważalny dla pszczelarza – przy jego łagodnym przebiegu można nie zorientować się, że w jednym z uli na pasieczysku toczy się walka na śmierć i życie. Czasem jednak rabunku po prostu nie da się przeoczyć – jest zauważalny zwłaszcza na wylotku i w bliskim otoczeniu ula. Pszczoły atakujące mieszkanki ula walczą na wylotku, w powietrzu i na ziemi przed ulem. Po pewnym czasie można zauważyć ścinające się owady. Jeśli pszczoły-rabusie dostaną się do wewnątrz ula zaczynają wykradać nie tylko miód i inne produkty pszczele, ale mogą nawet doprowadzić do zażądlenia matki pszczelej.  Jeśli rabunek przebiega agresywnie pszczoły będą też atakować wszystko, co wokół – także ludzi – dążąc do użądlenia za wszelką cenę.

Zobacz naszą ofertę ochronnej odzieży pszczelarskiej

Czy przed rabunkiem można się ustrzec?

Na szczęście, w większości przypadków możemy uniknąć rabunków. Oczywiście, są sytuacje, na które nie mamy wpływu – np. gdy pszczoły z sąsiedniej pasieki atakują nasze ule. Co można zrobić, aby zminimalizować ryzyko wystąpienia rabunku w pasiece?

Dbać o rozwój rodzin

Silne roje nie dadzą się tak łatwo zrabować, jak słabe rodziny. Większa liczebność pszczół w gnieździe sprzyja odparciu ataku – w dużym roju jest więcej pszczół-strażniczek.

Dbać o stan uli

Oprócz wskazanych powyżej przyczyn rabunków do wystąpienia agresji pszczół wobec innych pszczół w pasiece mogą doprowadzić także wszelkie nieszczelności w ulach. Zbyt duże luki pomiędzy daszkiem a ścianą ula czy nieszczelności pomiędzy deskami w ulach drewnianych zachęcają rabusiów do spenetrowania obcego gniazda. Dlatego też warto regularnie sprawdzać stan uli na pasieczysku.

Przeglądy i inne prace wykonywać maksymalnie sprawnie

Rabowaniu się pszczół sprzyjają nie tylko przedłużające się przeglądy rodzin. Jedną z najczęstszych sytuacji doprowadzających do ścierania się pszczół pomiędzy sobą jest pozostawienie drobnego sprzętu pasiecznego pomiędzy ulami, np. w trakcie miodobrania. Zmiotka czy transportówka ubrudzona w miodzie to – w sezonie bezpożytkowym – idealny pretekst do rabunku.

Planować prace w pasiece

Bardzo często przyczyną rabunków jest też podkarmianie syropem o zbyt wczesnej porze – tego typu sytuacje można rozwiązać np. poprzez zastosowanie ciasta dla pszczół. Prace w pasiece – zwłaszcza wiosną i jesienią, przy zwiększonym ryzyku rabunków – zawsze warto dokładnie zaplanować i wybrać najmniej ryzykowną pod kątem rabunków opcję. 

Co zrobić, gdy zauważymy rabunek w pasiece? Nasze sposoby

Robiłaś/eś wszystko, co w Twojej mocy, ale i tak wystąpił rabunek? Co można zrobić w takiej sytuacji, aby szybko wypłoszyć obce pszczoły z rabowanego ula?

Zwężanie wylotków

Jeśli pszczoły atakują słabszą rodzinę skutecznym sposobem na pokonanie tej sytuacji jest zwężenie wylotka – nawet do sytuacji, w której ul może opuścić maksymalnie 1 pszczoła naraz – oczywiście to czasowe rozwiązanie, które stosujemy tylko w momentach zagrożenia rabunkiem lub zauważenia objawów rabunku.

Dym

Podkurzacz to jedno z podstawowych narzędzi pszczelarza wykorzystywanych w codziennej pracy. I tym razem jest przydatny! Jeśli źródłem rabunku jest np. pozostawiona razem z ramkami, niezamknięta transportówka lub rojnica dym z podkurzacza szybko odgoni walczące w okolicy pszczoły.

Woda

Najzwyklejsza woda umieszczona w rozpylaczu może odstraszyć pszczoły skuteczniej niż dym z podkurzacza – ta metoda sprawdzi się zarówno w przypadku pszczół atakujących inne ule, jak i pszczół napadających na pozostałości miodu lub drobny sprzęt pszczelarski w pasiece lub pracowni pasiecznej. Wodą można polać nawet drzwi do pracowni pszczelarskiej – taki trik przydaje się zwłaszcza w trakcie miodobrania, gdy pszczoły „za bardzo” zaczynają interesować się tym, co dzieje się wewnątrz pracowni.

Likwidacja źródła rabunku

Jeśli rabunek w pasiece wystąpił w związku z wylanym z ramki miodem, pozostałościami wosku pszczelego itp. jedynym skutecznym rozwiązaniem pozwalającym szybko zapomnieć o agresywnych pszczołach jest usunięcie źródła rabunku lub wyczyszczenie sprzętu pszczelarskiego.