Czy można postawić ule w lesie? Pasieka w lesie

Ustawienie uli w lesie, albo jeszcze lepiej – na terenie pradawnej puszczy – to marzenie wielu pszczelarzy. Niewielu jednak decyduje się na taki krok – niektórzy nie wiedzą, jak się do tego zabrać, innych odstrasza odległość od uli, którą musieliby pokonywać chcąc przeprowadzić prace pasieczne… Jeszcze inni nie czują się przygotowani do wyzwania, jakim jest prowadzenie gospodarki pasiecznej w środku lasu. Co trzeba wiedzieć, zanim ustawimy ule i elementy do uli na terenach leśnych? Czy z tym wiążą się opłaty i jak załatwić sprawę pozwolenia na pasiekę w lesie? Po przeczytaniu tego artykułu poznasz odpowiedzi nie tylko na powyższe pytania, ale i inne wątpliwości trapiące pszczelarzy – miłośników lasu!

Leśny pożytek pszczeli – jedyny w swoim rodzaju

Po co stawiać ule w lesie? Odpowiedź jest prosta: las to źródło absolutnie wyjątkowego pożytku pszczelego. Lasy najczęściej kojarzą nam się z obecnością drzew takich, jak sosny czy świerki, ale i gatunków liściastych – np. lip. To oczywiście podstawa pożytku pszczelego na terenach leśnych. Miody leśne cechuje jednak także zawartość nektaru z roślin, które poza lasami rzadko występują gdziekolwiek indziej. Do wyjątkowych gatunków, które mają wiele różnych właściwości leczniczych a stanowią źródło cennego nektaru dla pszczół zaliczymy m.in. borówkę brusznicę, żurawinę, wrzos, miodunkę, macierzankę, dziurawiec, głogi, kruszyny, maliny i jeżyny leśne oraz szereg ziół występujących w lasach. 

Jaki miód powstaje na terenie pasiek leśnych?

Najczęściej miody leśne to miody nektarowo-spadziowe, czyli połączenie słodkiego przysmaku powstałego w oparciu o nektar roślin miododajnych z miodem wytwarzanym ze spadzi: słodkiej, lepkiej substancji oblepiającej igły bądź liście krzewów i drzew. W zależności od urozmaicenia roślinności na terenach leśnych zawartość spadzi w składzie miodu może być różna – im bardziej spadziowy miód tym ciemniejsze jego zabarwienie i bardziej intensywny smak. Miody z pasiek pozyskiwanych na terenie lasów iglastych dodatkowo cechują się zielonkawym odcieniem.

Dlaczego miód spadziowy i spadziowo-nektarowy jest tak pożądany przez klientów?

Miody spadziowe i spadziowo-nektarowe wyróżnia intensywny smak, który nie każdemu odpowiada. Dla znawców pszczelich produktów spożywczych i preparatów zdrowotnych miód ze spadzi to rarytas – jest bardzo pożądany na rynku i często trudno go znaleźć, bo występuje w niewielkich ilościach. 

Zapoznaj się z naszą ofertą pszczelich preparatów zdrowotnych

Unikatowy skład leśnego miodu spadziowego i spadziowo-nektarowego

Miody pozyskiwane na terenie leśnych pasiek wyróżniają się nie tylko smakiem i zapachem – ich skład jest również absolutnie niespotykany! Zawartość biopierwiastków w miodzie spadziowym może być nawet 9-krotnie większa w porównaniu do tradycyjnego miodu nektarowego takiego, jak miód lipowy czy miód wielokwiatowy.Uwagę zwraca też zdecydowanie większa zawartość białek, enzymów i aminokwasów oraz duża przyswajalność pierwiastków takich, jak magnez, cynk czy potas. Z tego powodu takie gatunki miodu znajdują zastosowanie w profilaktyce i lecznictwie chorób układu krążenia i układu oddechowego a miód spadziowy jest nazywany miodem królewskim.

Pasieka w lesie w praktyce

Brzmi świetnie, ale jak rozpocząć przygotowania do ustawienia uli w lesie? Na co zwrócić uwagę i gdzie szukać informacji na ten temat? Przejdź z nami przez wszystkie etapy przygotowania pasieki w samym sercu lasu!

Wybór lokalizacji na leśną pasiekę

Pierwszym – i najważniejszym – etapem przygotowania leśnego pasieczyska jest wybór lokalizacji. Nawet, gdy masz już na oku konkretny las warto bardziej przeanalizować kwestię stanowiska dla pszczół. Najlepiej dobrze zapoznać się z wybranym terenem a podczas leśnych spacerów określić bazę pożytkową w pobliżu planowanego miejsca ustawienia uli. Dobrym rozwiązaniem jest wybór kilku różnych lokalizacji, bo kolejnym krokiem przygotowania leśnego stanowiska dla uli będzie kontakt z zarządcą lasu.

Kto zarządza lasem?

Kto zarządza lasem, na terenie którego chcemy ustawić pnie pszczele? Najczęściej będzie to lokalne nadleśnictwo, ale nie zawsze. Właścicielem lasu może być gmina, stowarzyszenie, spółka a nawet prywatny właściciel – są to lasy niepaństwowe. Jeśli chodzi o lasy, które należą do Skarbu Państwa to istnieją dwa dokumenty, w których znajdziemy informacje na temat powstawania pasiek na terenach leśnych. Są to:

- Ustawa z dnia 28 września 1991 r. o lasach,

- Rozporządzenie Ministra Ochrony Środowiska, Zasobów Naturalnych i Leśnictwa z dnia 28 grudnia 1998 r. w sprawie szczegółowych zasad ochrony i zbioru płodów runa leśnego oraz zasad lokalizowania pasiek na obszarach leśnych.

Dzięki nim możemy dowiedzieć się m.in. że ustawianie uli na terenie lasów jest nieodpłatne. 

Kontakt z Nadleśnictwem

Po ustaleniu zarządcy interesującego nas lasu należy skontaktować się z Nadleśnictwem. Trzeba będzie sprawdzić, czy wybrany przez nas teren pod ustawienie uli może mieć takie przeznaczenie – pasieka powinna być ustawiona w pewnej odległości od ścieżek turystycznych a w najbliższej okolicy nie mogą być przeprowadzane takie prace, jak np. ścinka drzew. Czasem teren leśny objęty jest zakazem wstępu i w takich miejscach pasieka nie może powstać.

Następnym krokiem w realizacji swojego marzenia o leśnej pasiece jest podpisanie umowy z Nadleśnictwem i wydanie pozwolenia na wjazd do lasu dla pszczelarza. Od tej pory można działać!

Ule kontra leśna zwierzyna

Powstanie pasieki na terenie lasu wiąże się nie tylko z korzystaniem ze zróżnicowanych i obfitych pożytków leśnych. To także zagrożenia dla pszczół – przede wszystkim ze strony zwierząt bytujących w lesie. I o ile obecność saren, zajęcy czy lisów nie przeszkadza pszczołom o tyle w przypadku niedźwiedzi może to być spory problem. Jakie jest rozwiązanie? W lasach, gdzie żyją niedźwiedzie już na wyborze lokalizacji pasieki trzeba wziąć pod uwagę, czy ustawienie uli nie koliduje z ich trasą lub miejscem bytowania. Dodatkowo, już po ustawieniu uli w wybranej lokalizacji warto pomyśleć o zabezpieczeniach – np. o pastuchu elektrycznym.

Prace pasieczne w pasiekach leśnych

Prace w pasiece wymagają korzystania ze sprzętu pszczelarskiego, odpowiedniej odzieży ochronnej i wielu drobnych akcesoriów. Jak to zorganizować na leśnym pasieczysku? Gospodarka pasieczna w lesie nie różni się pod tym względem od innych gospodarek wędrownych – przeglądy pszczół są zwykle rzadsze. Prace takie, jak pozyskiwanie miodu przeprowadzane są na raty lub przy większych odległościach od pracowni pasiecznej – przeprowadzane na miejscu (np. przy korzystaniu z niewielkiej miodarki ręcznej).

A może… barć?

Polskie tradycje pszczelarskie są znane na całym świecie a las nie był obcy już średniowiecznym pasiekom. W minionych wiekach zamiast uli pszczelarze montowali w lasach barcie, czyli odpowiednio wydrążone w środku kłody drewna podwieszone na drzewie. Bartnictwo w Polsce – choć dawno odeszło w zapomnienie – powoli wraca do łask, chociaż jest to skomplikowane zajęcie, wymagające od pszczelarza nie tylko wiedzy o pszczołach, ale też odpowiedniej kondycji fizycznej. Ta staropolska tradycja odradza się przez warsztaty bartnicze, w których można wziąć udział np. na terenie Puszczy Augustowskiej.

Pasieka w lesie – dla kogo?

Myślisz o pasiece w lesie, ale nie wiesz, czy to dobry pomysł? Prowadzenie pasieki w lesie to na pewno ciekawa opcja dla pszczelarza z pewnym doświadczeniem, który szuka nowych sposobów na poszerzenie oferty swojej pasieki o kolejne gatunki miodu. Nie zalecamy jednak organizacji leśnego pasieczyska początkującym pszczelarzom – to spore wyzwanie logistyczne, ale i wymagające doświadczenia w pracy z pszczołami.