Jakie funkcje spełnia odstojnik do miodu?

Wyposażenie każdej pasieki to jeden z kluczowych elementów pracy pszczelarza. Oczywiście, wiedza i umiejętności pszczelarskie są najważniejsze, ale bez odpowiedniego sprzętu prace w pasiece trwają o wiele dłużej i są zdecydowanie bardziej skomplikowane. Przykładem takiego wyposażenia, które zdecydowanie ułatwia pracę pszczelarzowi są odstojniki. Chociaż mogą wydawać się zbędne pełnią w pasiece wiele ważnych funkcji. Po co nam odstojniki do miodu i jakie wybrać wśród tylu różnych produktów dostępnych na rynku? Zapraszamy na przegląd najważniejszych odstojników do miodu i ujawniamy, jakie są ich podstawowe funkcje!

Co to jest odstojnik do miodu?

Odstojniki i wiadra do miodu to proste naczynia o różnych pojemnościach służące do przechowywania miodu już po procesie miodobrania. Naturalny miód pszczeli – produkt całkowicie pozbawiony sztucznych domieszek, pochodzący wprost z ula – przed trafieniem do docelowego słoika musi jeszcze „odstać” swoje – stąd nazwa odstojników. Dlaczego tak się dzieje? O tym przeczytasz w dalszej części tego artykułu!

Jakie są rodzaje odstojników do miodu dostępne w sprzedaży?

Odstojniki na miód, które znajdziemy w hurtowniach pszczelarskich i dobrych sklepach online dla pszczelarzy dzielą się przede wszystkim ze względu na materiał konstrukcyjny. 

Zapoznaj się z ofertą naszych wiader i odstojników

Odstojniki polipropylenowe

W małych i średnich pasiekach najczęściej można spotkać odstojniki wykonane z tworzywa sztucznego – odstojnik do miodu polipropylenowy 33 L z zaworem plastikowym 6/4” to zdecydowanie najpopularniejszy produkt w tej kategorii. Odstojniki polipropylenowe mają tą zaletę, że są lekkie i łatwe w utrzymaniu w czystości. W momencie, gdy nie są potrzebne w pasiece można przechowywać kilka odstojników umieszczając jeden w drugim, dzięki czemu zajmują mało miejsca w pracowni pasiecznej – oczywiście dotyczy to odstojników pozbawionych zaworu plastikowego. Tego typu odstojniki na miód mają różne pojemności – w małych pasiekach sprawdzą się małe odstojniki 10 L a w większych odstojniki o pojemności 33 L.

Odstojniki nierdzewne

Kolejna kategoria odstojników to odstojniki wykonane z blachy nierdzewnej dopuszczonej do kontaktu z żywnością. Tutaj jest kilka wariantów odstojników:

- odstojniki premium line ze zintegrowanym stojakiem,

- odstojniki o różnych typach dna – np. odstojniki ze stożkowym dnem, które ułatwiają wypływanie nawet bardzo gęstego miodu,

- odstojniki z dodatkowym sitem – umożliwiają dodatkową filtrację miodu w trakcie przelewania go z mniejszych do większych odstojników – np. odstojniki z sitem poziomym lub pionowym,

- odstojniki nierdzewne z płaszczem grzewczym (dekrystalizatory) – urządzenia pozwalające upłynnić skrystalizowany miód, które jednocześnie spełniają funkcję odstojnika.

- beczki na miód – odstojniki o dużej pojemności – ok. 200 L.

Odstojniki nierdzewne możemy podzielić też ze względu na wielkość – najmniejsze odstojniki tego typu mogą zmieścić ok. 30 L miodu, największe – nawet 2000 L złocistego nektaru. Mogą z nich korzystać zatem zarówno początkujący pszczelarze prowadzący gospodarkę pasieczną w kilku ulach, jak i właściciele ogromnych pasiek, liczących kilka tysięcy pni pszczelich.

Ważne funkcje odstojników, czyli po co w pasiece odstojnik? 

Wiemy już, na jakie typy odstojników na miód możemy natknąć się przeglądając ofertę sklepów i hurtowni pszczelarskich. Ale po co tak naprawdę w pasiece odstojnik?

Zlewanie miodu z odstojnika vs zlewanie miodu bez odstojnika

Głównym powodem, dla którego pszczelarze chętnie stosują odstojniki na miód jest możliwość prostszego i szybszego zlewania miodu do słoików. Dzięki specjalnym zaworom umieszczonym w dolnej części ścianek odstojników pszczelarz może dozować odpowiednie porcje miodu bez większego wysiłku – wystarczy manewrować zatyczką. W pasiekach, które mają do rozlania kilkaset lub nawet kilka tysięcy litrów miodu to ważne – w takich pasiekach jeszcze nieopłacalne jest korzystanie z kosztownych, automatycznych linii do rozlewu miodu, ale ręczne rozlewanie takich ilości już jest praktycznie niemożliwe. Odstojniki wyposażone w zawory, przez które można zlać miód to tanie a zarazem praktyczne rozwiązanie!

Zagęszczanie miodu

Kolejną, niemniej ważną funkcją odstojników do miodu jest możliwość samoistnego zagęszczania się miodu przechowywanego w takim odstojniku. W zależności od konkretnego gatunku miodu, terminu zbioru a nawet pogody miód może cechować się różną zawartością wody. Zawartość wody w miodzie nie powinna przekraczać 20%. Czasem jednak zdarza się że miód jest podbierany w momencie, gdy nie jest jeszcze dostatecznie odparowany. W takiej sytuacji warto przechować miód jeszcze przez kilka do kilkunastu dni właśnie w odstojniku, aby odparować go do pożądanej zawartości wody w miodzie. Zbyt duża zawartość wody w miodzie może skutkować tym, że miód ulegnie fermentacji i w związku z tym nie będzie nadawał się do spożycia, więc jest to bardzo ważny parametr dla pszczelarzy.

Klarowanie miodu

Kolejnym zadaniem odstojników do miodu jest możliwość klarowania miodu, która również przebiega samoistnie. Miód przechowywany w odstojniku ulega procesowi sedymentacji, czyli opadaniu zanieczyszczeń, które przedostały się do miodu nawet po kilkukrotnym przefiltrowaniu. Takimi zanieczyszczeniami w miodzie mogą być np. drobinki wosku czy pyłku pszczelego. Drobinki te najczęściej już po kilku dniach od umieszczenia miodu w odstojniku opadają na dno a dzięki temu miód, który zlewamy do słoików jest pozbawiony zanieczyszczeń.

Jaki odstojnik wybrać?

Odstojnik na miód warto wybrać przede wszystkim analizując możliwości swojej pasieki – w małych pasiekach wystarczające będą odstojniki, w których można pomieścić kilkadziesiąt litrów miodu jednocześnie. Warto pamiętać o tym, że odstojniki na miód, podobnie, jak i inny sprzęt pszczelarski można kupić w ramach oferty dotacyjnej – więcej informacji na ten temat znajdziesz w zakładce „Dotacje dla pszczelarzy – dofinansowanie na lata 2020-2022”. 

Jak dbać o odstojniki na miód w trakcie i poza sezonem pszczelarskim?

Odstojniki na miód – tak, jak pozostały sprzęt pszczelarski warto przechowywać w odpowiedni sposób w trakcie i poza sezonem, aby jak najdłużej z nich korzystać. Najważniejsze jest utrzymywanie odstojników w czystości – najlepiej od razu po rozlaniu miodów umyć odstojniki odpowiednimi środkami do mycia i dezynfekcji. Warto pamiętać też o dokładnym osuszeniu sprzętu, z którego nie będziemy już korzystać – umieszczenie odstojników jeden w drugim bez uprzedniego dokładnego osuszenia może skończyć się rozwojem pleśni nawet na polipropylenowych ściankach odstojników. Warto pamiętać o tym, aby razem z odstojnikiem kupić pokrywę lub wieczko – dzięki temu skutecznie zabezpieczymy odstojnik na miód poza sezonem np. przed innymi owadami takimi, jak muchy.