Pozyskiwanie propolisu. Jak i po co pozyskuje się kit pszczeli?

Kit pszczeli, zwany także potocznie propolisem to jeden z cenniejszych darów pasieki. Chociaż jego wykorzystywanie jest zdecydowanie mniej popularne niż stosowanie miodu w codziennej diecie, kit pszczeli ma świetne właściwości zdrowotne i jest jednym ze skuteczniejszych naturalnych antybiotyków. Jego cudowne, lecznicze właściwości powodują, że jest coraz częściej poszukiwanym produktem pszczelim. Czy każdy pszczelarz może poławiać kit pszczeli? Jak to zrobić i jaki sprzęt pszczelarski będzie potrzebny do pozyskiwania propolisu? Dziś prześledzimy kolejne etapy powstawania kitu pszczelego w ulu i sprawdzimy, jak najszybciej i najprościej pozyskać propolis do celów leczniczych.

Kit pszczeli – naturalny antybiotyk, który działa cuda!

Kit pszczeli to lepka i gęsta substancja, której pszczoły używają m.in. do dezynfekcji gniazda. Za pomocą propolisu możliwe jest również utrzymanie stałej temperatury w gnieździe pszczelim – pszczoły wykorzystują go także do uszczelniania powierzchni między ramkami czy nawet między poszczególnymi elementami konstrukcyjnymi ula. 

Z czego składa się propolis?

Pod względem chemicznym kit pszczeli to mieszanina wielu różnych związków chemicznych. Mniej więcej połowę jego składu stanowią żywice, kolejne znaczące składniki propolisu to wosk pszczeli i roślinny, substancje garbnikowe, substancje lotne i domieszki mechaniczne takie, jak m.in. pyłek kwiatowy. Co ciekawe, skład propolisu może znacznie się różnić w zależności od lokalizacji pasieki – propolis z pasiek w naszej części Europy ma zdecydowanie inny skład od kitu pszczelego pszczół hodowanych w Turcji, Grecji czy Nowej Zelandii. Największy wpływ na zawartość poszczególnych substancji w kicie pszczelim ma obecność roślin – drzew i krzewów w otoczeniu pasieki – które są źródłem substancji żywicznych pobieranych przez pszczoły.

Do czego jeszcze propolis jest potrzebny pszczołom?

Naturalny propolis w ulu jest wykorzystywany w różnych celach. Jednym z bardziej interesujących zastosowań propolisu w pszczelej rodzinie jest powlekanie propolisem intruzów, których pszczoły nie są w stanie usunąć z ula. Pszczoły tworzą takie „naturalne mumie” m.in. z mysz czy nornic, które czasem starają się zniszczyć gniazdo.

Jakie są właściwości lecznicze kitu pszczelego?

Kit pszczeli to substancja o bardzo bogatym składzie i wielu leczniczych zastosowaniach. Najczęściej propolis jest stosowany w leczeniu:

- rozległych ran – oparzeń, owrzodzeń, ale też ran po amputacjach itp.

- reumatyzmu,

- stanów zapalnych – w infekcji dróg oddechowych, ale też w leczeniu zapalenia odbytu, infekcjach ginekologicznych a nawet w leczeniu próchnicy zębów.

Propolis to substancja, która ma również udowodnione działanie przeciwnowotworowe i antyoksydacyjne.

Sprawdź naszą ofertę produktów spożywczych i preparatów zdrowotnych

Jak rozpoznać prawdziwy kit pszczeli i gdzie go znaleźć?

Prawdziwy kit pszczeli to substancja najczęściej występująca w stanie stałym – są to ciemne kawałki o bursztynowej lub brązowej barwie. W wyższych temperaturach kit pszczeli zaczyna być plastyczny, ale do stopienia propolisu potrzebna byłaby temperatura rzędu 90⁰C. 

Gdzie w ulu szukać kitu pszczelego?

Kit pszczeli to substancja, która pszczelarzom często po prostu utrudnia pracę – jest obecny zwykle w przestrzeniach międzyramkowych i powoduje, że ramki  do uli sklejają się ze sobą. Propolisu warto też szukać na wrębach i przestrzeniach pomiędzy korpusami. Pszczoły kitują też często maty ocieplające i przegrody i to są główne źródła, z których można pozyskać propolis. Niektórzy pszczelarze wykorzystują też specjalne maty i siatki do poławiania propolisu – to wymaga jednak dodatkowych prac pszczelarskich i zaangażowania.

Jak pozyskuje się kit pszczeli?

Najprostszym, najszybszym i najskuteczniejszym sposobem pozyskiwania kitu pszczelego jest zeskrobywanie go z powierzchni ramek, korpusów czy zatworów. Można do tego użyć zwykłe dłuta pszczelarskie – w dobrych sklepach pszczelarskich można znaleźć dłuta pszczelarskie w oprawie ze skrobakiem. Jest to jednak proces dość żmudny i pracochłonny – to wyjaśnia, dlaczego cena kitu pszczelego jest tak wysoka. Z jednej rodziny w trakcie całego sezonu można pozyskać do kilkudziesięciu gramów kitu pszczelego.

Kiedy pozyskiwać propolis?

Poławianie propolisu najlepiej prowadzić przy okazji przeglądów ula – przez cały sezon. Sklejone ze sobą ramki i tak trzeba przecież oddzielić, aby zajrzeć do gniazda i jest to dobry moment na pozyskiwanie kitu pszczelego. Najprościej kit poławiać w trakcie trwania pożytku, w okresie, kiedy pszczoły najintensywniej pracują – wtedy mniej denerwuje je ingerencja wewnątrz gniazda.

Do czego można wykorzystać naturalny kit pszczeli?

Najbardziej popularnym wykorzystaniem naturalnego kitu pszczelego prosto z pasieki jest nalewka propolisowa, która jest stosowana głównie na wzmocnienie odporności i przy stanach osłabienia organizmu. Może pomóc także w leczeniu stanów zapalnych jamy ustnej i problemów trawiennych. Innym sposobem na zastosowanie propolisu są okłady – kawałek kitu pszczelego wystarczy rozgnieść i przyłożyć wprost na zmianę skórną.

Bibliografia:

Bogdan Kędzia: Skład chemiczny i aktywność biologiczna propolisu pochodzącego z różnych rejonów świata, Borgis – Postępy Fitoterapii, 1/2006, s. 23-35. 

Bogdan Kędzia: Propolis w leczeniu próchnicy zębów, Borgis – Postępy Fitoterapii, 2/2011, s. 113-121. 

Bogdan Kędzia: Przegląd sposobów leczenia propolisem chorób ginekologiczno-położniczych i proktologicznych, Borgis – Postępy Fitoterapii, 1/2008, s. 37-46. 

Bogdan Kędzia: Działanie przeciwnowotworowe ekstraktów pro polisowych, Borgis – Postępy Fitoterapii, 1/2011, s. 41-47.

Elżbieta Hołderna-Kędzia, Bogdan Kędzia: Apiterapia. Leczenie miodem i produktami pszczelimi, Wydawnictwo SBM, 2020.