Siła rodziny pszczelej. Po czym ją poznać?

Siła rodziny pszczelej to jeden z najistotniejszych dla pszczelarza parametrów oceny stanu zdrowia pszczół. Chociaż ocenianie pszczół pod kątem siły całego roju to dość subiektywne zadanie, znacznie pomaga w prowadzeniu gospodarki pasiecznej. Dla pszczelarza – szczególnie wiosną – ważna jest identyfikacja najsłabszych rodzin i szybkie ich wzmocnienie, jeszcze przed pełnią sezonu. Jak samodzielnie ocenić siłę pszczelego roju i czy naprawdę jest to takie trudne, jak się wydaje? Zapraszamy do naszego kompendium wiedzy na temat oceny siły pszczół – po przeczytaniu tego artykułu na pewno będziesz potrafił(a) sama w kilka minut ocenić, czy masz w pasiece same mocne, czy raczej słabe rodziny!

Co to jest siła rodziny pszczelej?

Siła rodziny pszczelej to parametr, dzięki któremu można ocenić stan zdrowia i ogólną kondycję całego roju. To bardzo istotne zwłaszcza wiosną, kiedy zimowla w pasiece powoli się kończy. Rodziny pszczele, które zostały zazimowane jako mocne wcale nie muszą okazać się mocne wiosną – wpływ na to ma wiele czynników, m.in. warunki atmosferyczne a w szczególności intensywność i czas trwania mrozów zimą a także ilość pokarmu dla pszczół gromadzonego w gnieździe.

Siła rodziny pszczelej a miodność

Dla pszczelarza mocne, doskonale rozwijające się i zdrowe pszczoły to nie tylko synonim sukcesów w prowadzeniu gospodarki pasiecznej. To także większe zbiory miodu i innych produktów pszczelich takich, jak pyłek pszczeli czy pierzga pszczela. Silne rodziny to więcej robotnic – zbieraczek i większe moce przerobowe dla roju. Silne rodziny potrzebują też więcej zapasów, aby przetrwać w przypadku braku pożywienia a to dodatkowo motywuje je do pracy.

Siła rodziny pszczelej a jej rozwój

Rozwój silnej rodziny pszczelej przebiega harmonijnie i praktycznie bez udziału człowieka. Im silniejszy rój, tym szybciej może się rozwijać – więcej pszczół karmi larwy i więcej robotnic przynosi do ula nektar kwiatowy. Dalej rozwój takiej rodziny wygląda jak prawdziwe, przewracające się klocki domino – pszczoły chętnie korzystają z pożytków a duża liczba pszczół lotnych gwarantuje obfite zbiory. Wzrostowy trend, jeśli chodzi o rozwój silnej rodziny pszczelej odwraca się w drugiej połowie lata, gdy pszczoły powoli zaczynają przygotowywać się do zimowli. Ilość pszczół w gnieździe systematycznie spada, pożytki pszczele w okolicy zaczynają się kończyć itd… 

W jakim celu oceniamy siłę rodziny pszczelej?

Ocena siły roju jest bardzo ważna praktycznie w każdej pasiece. Pszczelarza interesuje przede zidentyfikowanie najsłabszych rodzin, którym trzeba pomóc, aby latem osiągnęły pełnię rozwoju. Jeśli zaniedbamy ocenę siły rodziny pszczelej wiosną i nie sprawdzimy, jak mocne roje posiadamy możemy naprawdę się rozczarować latem, gdy nie będzie dużych zbiorów miodu. Zaniedbania w tej dziedzinie mogą doprowadzić nawet do wyginięcia roju – raz na jakiś czas nawet najbardziej zapracowany pszczelarz powinien znaleźć czas na przegląd kontrolny.

Ocena siły rodziny pszczelej – jak to zrobić?

Chociaż dla początkującego samodzielna ocena siły rodziny pszczelej może wydawać się nieco skomplikowana, wystarczy podążać za naszą instrukcją, aby odpowiedzieć na pytanie: jak silne mam pszczoły? Poniżej wskazówki, z których warto skorzystać biorąc pod lupę stan zdrowia rodziny:

Kryteria, które bierzemy pod uwagę oceniając siłę roju

Ocenę siły roju przeprowadza się najczęściej w trakcie przeglądu – szczególnie głównego przeglądu wiosennego, który dostarcza wielu cennych informacji o kondycji i stanie zdrowia pszczół po zimowli. 

Ilość czerwiu i dorosłych osobników w gnieździe

Pierwszym parametrem, który bierzemy pod uwagę zaglądając do środka ula jest ilość obsiadanych ramek do uli. Silne rodziny już od wiosny obsiadają większość ramek, które mają do dyspozycji – podczas, gdy słabsze roje pszczele mogą mieć problem z zagospodarowaniem nowych plastrów włożonych do środka ula. Bardzo istotnym a wręcz najważniejszym czynnikiem decydującym o sile rodziny jest ilość dorosłych pszczół w gnieździe – jeśli rodzina mocno odczuła zimowlę i w większości się osypała na wiosnę pszczoły będą obsiadać tylko kilka plastrów lub nawet i to nie. Gdy matki pszczele już czerwią – wczesną wiosną, jak i w pierwszej połowie roku – bardzo ważne znaczenie dla oceny siły rodziny ma też ilość czerwiu na różnych etapach rozwoju. To gwarancja, że w rodzinie nie zabraknie robotnic spełniających różne funkcje – od prac porządkowych po loty po nektar.

Zobacz naszą ofertę matek pszczelich

Obecność chorób pszczelich

Silne rodziny wyróżnia doskonałe zdrowie – obce są im choroby pszczół i czerwiu pszczelego. Każda obecność bakterii, wirusów czy innych drobnoustrojów zagrażających rodzinie osłabia ich kondycję. Porażone przez choroby i mało aktywne rodziny muszą być najpierw odpowiednio wyleczone a dopiero w dalszej kolejności oceniane pod kątem siły. 

Siła pszczół w trakcie oblotu

Jeśli jeszcze jest za wcześnie na to, aby zajrzeć do wnętrza ula warto przyjrzeć się pszczołom w trakcie oblotu. Intensywny oblot trwający minimum 15,20 minut to sygnał dla pszczelarza, że ma do czynienia z mocną, dobrze rozwijającą się rodziną. Podczas oblotu warto sprawdzić także, czy pszczoły intensywnie latają w różnych kierunkach czy raczej nie oddalają się zbytnio od ula – to także ważne pod kątem siły rodziny.

Ilość gromadzonych zapasów – miodu i pyłku

Im silniejsza rodzina, tym większe zapasy – to logiczne, bo większa ilość pszczół potrzebuje też większej ilości pożywienia i większej ilości pokarmu dla rozwijającego się w komórkach plastrów czerwiu. Mocne rodziny w sezonie można rozpoznać szybkim i skutecznym zalewaniem plastrów miodem czy obfitymi zbiorami pierzgi pszczelej – czasem pszczoły gromadzą tak wiele pierzgi, że nie mają gdzie gromadzić miodu a matka pszczela nie ma możliwości składania kolejnych jajeczek!

Jak doprowadzić rodzinę pszczelą do siły i co zrobić, aby mieć silne roje?

Silne rodziny to cel, do którego dąży każdy pszczelarz. Jak to zrobić, aby cieszyć się doskonałą kondycją hodowanych pszczół?

Wzmacnianie już od wiosny

Wczesną wiosną pszczelarz musi pilnie obserwować zmiany warunków atmosferycznych, aby w porę podjąć odpowiednie działania w pasiece. Podawanie ciasta cukrowego, stymulacja matek do czerwienia, dodawanie kolejnych ramek w miarę potrzeb czy zapewnienie stałego dostępu do wody to tylko kilka wiosennych prac, które wykonuje większość pszczelarzy.

Regularne kontrole stanu zdrowia pszczół

Warto raz na jakiś czas przeglądać rodziny pod kątem ich kondycji – szczególnie, jeśli rój był poddany leczeniu np. w celu wyeliminowana roztoczy Varroa destructor. Sposoby kuracji walki z najczęstszymi chorobami pszczół warto zmieniać raz na jakiś czas, aby nie doprowadzić do uodpornienia się bakterii czy wirusów na dany preparat. 

Nie tylko miód i pyłek!

Hodowca pszczół zagląda do pasieki nie tylko wtedy, gdy przygotowuje się do zbiorów miodu. W trakcie prac pasiecznych warto pamiętać o zachowaniu zdrowej równowagi pomiędzy pozyskiwanymi produktami pszczelimi a dobrostanem zwierząt – podebranie im zbyt dużych ilości miodu czy pyłku może doprowadzić do osłabienia roju.