Ule w słońcu czy w cieniu? Czy to ma znaczenie?

Organizacja pasieczyska mogłaby wydawać się prostym, wręcz banalnym zadaniem. Nawet najprostsze decyzje takie, jak stanowisko dla pni pszczelich warto dogłębnie przeanalizować. Co ciekawe, ustawienie uli – na słońcu czy w cieniu – ma bardzo duże znaczenie dla rozwoju rodziny pszczelej. Wiele zależy od ukształtowania terenu, ale i obecności roślin i budynków, które gwarantują pszczołom cień. Jak zorganizować miejsce na ule, żeby pszczoły dobrze funkcjonowały? Co jest lepsze dla pszczół – pełne słońce czy raczej ukrycie się w chłodniejszym cieniu? Dziś sprawdzimy, gdzie tak naprawdę warto przygotować miejsce pod pasiekę!

Ule – jak je ustawić?

Ustawienie uli i elementów do uli oraz wszelkich wykorzystywanych w pracach w pasiece to przede wszystkim ułatwienia w codziennej pracy pszczół i wygoda dla pszczelarza. Wszystko co jest potrzebne w pasiece – drobny sprzęt pasieczny, odzież pszczelarska itp. powinno być w zasięgu ręki.  Najlepiej byłoby, gdyby ule były ustawione w pobliżu pracowni pasiecznej – tak, aby od potrzebnych na co dzień akcesoriów pszczelarza dzieliło nas dosłownie kilka kroków. Oczywiście, przy większej ilości pni pszczelich organizacja pasieczyska może być wyzwaniem. Warto pamiętać o tym, aby unikać ustawiania na jednym pasieczysku więcej niż 40 uli jednocześnie – dzięki temu możemy zapewnić wszystkim pszczołom odpowiednią ilość pożytków pszczelich, które są im niezbędne do prawidłowego rozwoju.

Dlaczego ustawienie uli należy zaplanować?

Ustawienie uli może mieć bardzo duży wpływ nie tylko na rozwój rodziny, ale nawet na ilość gromadzonych produktów pszczelich – głównie miodu i pyłku pszczelego oraz pierzgi pszczelej. Co ciekawe, dokładna lokalizacja pni pszczelich może nawet decydować o momencie wiosennego rozwoju pszczół i pierwszych oblotach. Chociaż w różnych regionach Polski pszczoły „startują” o różnej porze na terenie jednego pasieczyska również możemy zaobserwować różnice – pomiędzy ustawieniem pszczół w cieniu i na słońcu. Co jest lepsze?

Sprawdź naszą ofertą pierzgi pszczelej

Ule na słońcu – czy to ma sens?

Pasieczysko skąpane w pełnym słońcu ma wielu zwolenników. Zdania pszczelarzy na temat dokładnej lokalizacji uli są mocno podzielone i wśród miłośników pszczół nie brakuje opinii, że to właśnie ustawienie uli na słońcu jest najbardziej poprawne. Dlaczego? 

Wady i zalety nasłonecznionej pasieki

Główne zalety pasieki pełnej słońca to:

- szybszy rozwój rodzin pszczelich – nie tylko na wiosnę, ale praktycznie przez cały rok pszczelarski;

- dłuższy czas aktywności pszczół – pszczoły z uli ustawionych na słońcu raniej wylatują z uli i później kończą obloty niż ich koleżanki z uli zlokalizowanych w cieniu.

To rozwiązanie nie jest jednak pozbawione wad, na co zwraca uwagę większość pszczelarzy:

- trudność pracy z pszczołami szczególnie w najgorętszych miesiącach w roku – wysokie temperatury mogą powodować rozdrażnienie i agresywność robotnic. Pszczelarz, który najczęściej ma na sobie kombinezon pszczelarski lub bluzę z kapeluszem pszczelarskim także nie ma prostej pracy – odzież pszczelarska zwykle jest wykonana z grubej, drelichowej tkaniny, która – chociaż przewiewna – nie daje rady w kilkudziesiąciostopniowym upale;

- nadmierna eksploatacja pszczół i ryzyko przegrzania gniazda – w bardzo wysokich temperaturach pszczoły muszą włożyć więcej energii w wentylację gniazda, aby zapewnić wewnątrz ula stałe warunki temperaturowe;

- ryzyko uszkodzenia uli – zarówno ule drewniane, jak i te wykonane z tworzywa sztucznego mogą ulegać zniszczeniu przy nadmiernej ekspozycji na słońce. W przypadku uli drewnianych efektem działania promieni słonecznych może być rozsychanie się poszczególnych części konstrukcyjnych ula, co w przypadku uli wielokorpusowych może prowadzić nawet do nieszczelności pomiędzy poszczególnymi nadstawkami lub korpusami. Ule z tworzywa sztucznego są bardziej odporne – efektem działania Słońca będzie tu przede wszystkim wyblaknięcie koloru uli.

Ule w cieniu – czy to ma sens?

W większości stacjonarnych pasiek w Polsce ule są ustawione w cieniu. Jest to związane z wieloma względami. Do zalet ustawienia uli w cieniu lub półcieniu zaliczymy:

- zdecydowanie mniejsze ryzyko przegrzania gniazda, nawet w bardzo wysokiej temperaturze;

- komfort pracy pszczelarza – obserwacja pszczół i wykonywanie niezbędnych prac pasiecznych w cieniu to nieporównywalny komfort w zestawieniu z pracą w pełnym słońcu. Szczególnie latem ma to bardzo duże znaczenie;

- bliskość pożytku – ustawienie pni pszczelich w niewielkiej odległości od drzew i krzewów miododajnych równocześnie dających cień to dwie korzyści w jednym: osłonięcie pszczół od słońca a zarazem zapewnienie pszczołom pożytku w bardzo bliskiej odległości;

- równomierny, harmonijny rozwój rodzin pszczelich i mniejsza eksploatacja ich w upale – w pasiekach, w których ule ustawione są w cieniu zdecydowanie rzadziej możemy zaobserwować tzw. brody, czyli zwieszające się z wylotka kłębowisko pszczół, które ma za zadanie obniżyć temperaturę wewnątrz gniazda i lepiej wentylować wnętrze ula.

Czy ustawienie uli w cieniu ma jakieś wady? Zdania są podzielone. Niektórzy pszczelarze przekonują, że ustawienie uli w głębokim cieniu – np. pomiędzy drzewami może wpłynąć na opóźnienie ich wiosennego rozwoju i mniejszą aktywność w ciągu dnia.

Które ustawienie dla uli jest lepsze: w cieniu czy na słońcu?

Najlepszym rozwiązaniem jest kompromis, czyli ustawienie pni pszczelich w półcieniu. To z jednej strony gwarantuje odpowiednio wczesny rozwój rodzin wiosną a z drugiej strony nie stwarza ryzyka przegrzania gniazdem lata. Dla pszczelarza to też dobre rozwiązanie – praca w pełnym słońcu jest trudna a latem w pasiece bezpośrednio przy ulach trzeba spędzać nieraz i kilkanaście godzin na dobę (np. w trakcie miodobrania). 

Jak zadbać o otoczenie uli, aby zorganizować odpowiednie stanowisko dla pasieki?

Oprócz odpowiedniego ustawienia uli w cieniu lub na słońcu warto wziąć pod uwagę jeszcze:

- kierunek świata, w którym skierowane są wlotki uli – najlepszy kierunek to południowy wschód;

- bliskość krzewów i drzew, które są potencjalnym źródłem cienia, ale i pożytku pszczelego;

- lokalizację poidła pasiecznego dla pszczół lub naturalny ciek wodny, z którego mogą korzystać pszczoły w trakcie lotów.