Czego boją się pszczoły? Czego nie lubią?
Pszczoły – podobnie, jak i inne zwierzęta są ważną i unikatową częścią znanego nam ekosystemu. Te maleńkie, mocno zapracowane organizmy mają ściśle określone zadania – zarówno w ulu, jak i poza nim. Praca z pszczołami dostarcza wiele przyjemności, ale na początku może budzić też sporo strachu. Tymczasem nie tylko my boimy się podejść do ula. Pszczoły też się boją! Co je drażni i jak przejawiają się upodobania u pszczół? Jakich błędów nie popełniać w codziennej hodowli pszczół, aby ich dodatkowo nie denerwować?
Czy pszczoły się boją? Jak to się objawia?
Na temat tego, czy pszczoły się boją zdania są podzielone. Na ogół to przecież my, ludzie boimy się w starciu z tymi niewielkimi owadami. Strach, jak i inne emocje takie, jak stres u pszczół mogą objawiać się nietypowymi zachowaniami. To przede wszystkim:
- większe rozdrażnienie pszczół,
- agresywność wobec pszczelarza a w skrajnych sytuacjach nawet i wobec wszelkich innych osób w otoczeniu pasieki,
- niechęć do pracy na pożytku i koncentrowanie pszczelich sił na obronie gniazda,
- chaotyczne loty wokół uli i pasieki.
Pszczoły działają instynktownie – dla nich najważniejsze jest obronienie gniazda, wewnątrz którego znajduje się matka pszczela wraz z czerwiem. W ulu magazynowane są też zapasy miodu i pyłku pszczelego, bez którego pszczoły nie mogłyby przetrwać. Jest co bronić! Nic dziwnego, że w sytuacji zagrożenia pszczoły szybko zamieniają się z łagodnych, przyjaźnie usposobionych zwierząt w agresywne owady, które toczą walkę na śmierć i życie z przeciwnikiem.
Drażliwość u pszczół – cecha przekazywana genetycznie?
Jak dowodzą badania, agresywność pszczół to cecha przekazywana genetycznie. Niektóre rasy pszczele takie, jak np. środkowoeuropejska charakteryzują robotnice o większych skłonnościach do agresji. Z tego powodu początkujący pszczelarze często decydują się na wybór łagodniejszych ras takich, jak np. rasa kaukaska. Zachowanie pszczół nie zależy jednak tylko i wyłącznie od cech przekazywanych genetycznie. Sprawdźmy, w jakich sytuacjach pszczoły stają się nerwowe i co je denerwuje?
Czynności pszczelarza, których nie lubią jego podopieczne
Hodowla pszczół to wyzwanie dla pszczelarza, zwłaszcza takiego bez wieloletniego doświadczenia. Jest wiele błędów, które może popełnić początkujący (i nie tylko!) pszczelarz. Jak uniknąć denerwowania pszczół podczas prac w pasiece?
Gwałtowne ruchy w trakcie pracy
Pierwszym i zdecydowanie najczęściej spotykanym błędem w pracach pszczelarskich są gwałtowne ruchy pszczelarza lub innych osób towarzyszących mu w pracy. Pszczoły – w przeciwieństwie do innych owadów takich, jak np. osy – w większości przypadków nie atakują same. Muszą być sprowokowane, żeby użądlić – to zrozumiałe biorąc pod uwagę, że użądlenie pszczoły jest dla niej tak naprawdę wyrokiem śmierci. Gwałtowne oganianie się i inne ruchy np. wokół głowy może sprowokować pszczoły do ataku. Aby tego uniknąć warto zainwestować w profesjonalną odzież pszczelarską – dobrze dobrany kapelusz pszczelarski lub bluza pszczelarska z kapeluszem pomoże uniknąć kontaktu z pszczołami w trakcie prac pasiecznych.
Sprawdź naszą ofertę odzieży pszczelarskiej
Zbyt częste przeglądy
Pszczoły mogą się denerwować także w związku ze zbyt częstymi wizytami pszczelarza w pasiece. Ciągłe zaglądanie do gniazd i monitorowanie rozwoju pszczół po prostu przeszkadza im w pracy – pszczelarz przesuwając ramki do uli wewnątrz gniazda niszczy kit pszczeli i wosk, którymi pszczoły zwężają przestrzenie międzyramkowe. Warto więc ilość przeglądów pasiecznych w ciągu roku zminimalizować do absolutnego minimum.
Praca w stresie
Bezpośredni – i co tu ukrywać – bardzo bliski kontakt z pszczołami może w początkujących adeptach sztuki pszczelarskiej budzić mocno mieszane uczucia. Tymczasem pszczoły szybko wyczuwają stres u pszczelarza – i wtedy mogą czuć się niepewnie. Jaka jest na to najlepsza rada? Praktyka, praktyka i jeszcze raz praktyka! Po wykonaniu kilkudziesięciu przeglądów na pewno stres związany z otworzeniem gniazda pszczelego zdecydowanie się zmniejszy.
Inne sytuacje, których nie lubią pszczoły
Na pszczoły drażniąco może działać nie tylko pszczelarz. Większość tych małych organizmów niepokoi się też z innych powodów. Jakich? Oto nasza lista 5 najważniejszych, pszczelich przeszkód w spokojnej pracy!
Okres bezpożytkowy
Ilość roślin miododajnych w pobliżu pasieki ma kluczowe znaczenie nie tylko dla ilości pozyskiwanych produktów pszczelich – zwłaszcza miodu, ale też pyłku czy pierzgi pszczelej, ale i dla harmonijnego rozwoju pszczół. Przedłużający się brak możliwości korzystania z pożytku pszczelego ma na pszczoły absolutnie destrukcyjny wpływ – po pewnym czasie bardziej niecierpliwe rodziny zaczynają szykować się do rójki. Z tego powodu doradzamy, aby przed ustawieniem uli w konkretnej lokalizacji przeanalizować rodzaj i różnorodność roślin miododajnych w okolicy.
Zbyt wiele pracy
O ile bezrobocie jest niepożądanym zjawiskiem dla pszczół, o tyle nadmiar pracy również może spowodować zachowania agresywne. Przykładem może być tu zwłaszcza zachowanie pszczół po podaniu pierwszych dawek syropu dla pszczół jesienią – duża ilość syropu do przerobienia przez pszczoły w krótkim czasie dezorientuje je i powoduje, że mogą zachowywać się agresywnie.
Gwałtowne zjawiska pogodowe i nagłe zmiany temperatury
Nagłe, gwałtowne zmiany pogody – wahania temperatury, burze czy intensywne wiatry to czynniki, które działają pszczołom na nerwy. Można to zaobserwować w pasiece zwłaszcza w burzowy dzień – pszczoły denerwują się, aby zdążyć powrócić z nektarem i pyłkiem do uli. Niestety, nie zawsze to się uda…
Lato, lato…
Zwiększonej drażliwości pszczół i nieuzasadnionej agresywności możemy doświadczyć przebywając w pobliżu uli także w bardzo upalne dni. Latem, gdy ule są ustawione na słońcu (a w dodatku często bez przewiewu) pszczoły muszą włożyć więcej pracy w wentylację gniazda, aby zapewnić stałą temperaturę w środku ula – to działa na nie drażniąco.
Nieodpowiedni strój
Pszczoły mówią zdecydowane „nie!” także nieodpowiednim strojom w pasiece. Chodzi przede wszystkim o ubrania typu: swetry, polary, grube dresy – w kontakcie z tego typu materiałami pszczoła nie ma szans na ponowne poderwanie się do lotu. W takiej sytuacji, jeśli pszczoła pozostanie bez pomocy ze strony człowieka najczęściej zaczyna żądlić.
Hałas
Chyba każdy pszczelarz wie, jak ryzykowne jest koszenie trawy najzwyklejszą kosiarką w pasiece. Idealnie ścięta, krótka trawa pomiędzy ulami to nie lada wyczyn! Pszczoły denerwują hałasy – drażni je nie tylko hałas kosiarek, ale też gwar uliczny, przejeżdżające samochody i inne, głośne dźwięki. Z tego powodu warto lokalizować pasiekę w ustronnym, zacisznym miejscu.
Co jeszcze denerwuje pszczoły, czyli przegląd najczęściej spotykanych zapachów, za którymi pszczoły nie przepadają
Najbardziej popularną przeszkodę w pracy pszczelego roju celowo zostawiliśmy na koniec. Głównym wrogiem pszczół są intensywne zapachy, zwłaszcza te pochodzenia syntetycznego. Poniżej lista aromatów, których lepiej unikać w kontakcie z pszczołami!
Mocne perfumy
Intensywnie pachnące perfumy – chociaż przez człowieka często niewyczuwalne po kilku godzinach – działają bardzo drażniąco na powonienie pszczół. Niezależnie od tego, czy są to perfumy, dezodorant czy woda toaletowa – w starciu z pszczołami nic się nie ukryje!
Inne intensywne zapachy pochodzenia syntetycznego
Pszczoły denerwują się również w kontakcie z takimi zapachami, jak: nafta, benzyna czy alkohol. Nie przepadają także za środkami chemicznymi – także tymi do prania. Mocny zapach płynu do płukania, w którym zostały wyprane kombinezony pszczelarskie może działać drażniąco na pszczoły.
Zapachy naturalne, które drażnią pszczoły
Oprócz zapachów, które powstają w fabrykach i laboratoriach jest też szereg naturalnych aromatów, które pszczoły niekoniecznie lubią. Zapach potu, zapachy innych zwierząt, niektóre aromaty roślinne – np. zapach piołunu czy eukaliptusa – mogą wywoływać zachowania agresywne u pszczół.
