Leśne pożytki pszczele. Przegląd roślin miododajnych w lesie
Las to niezwykle cenne miejsce dla pszczół. Chociaż na pierwszy rzut oka las nie dostarcza zbyt wielu możliwości do pozyskania pyłku czy nektaru, prawda jest zupełnie inna! Leśne pożytki pszczele są nieraz zdecydowanie bardziej obfite i różnorodne niż rośliny porastające pola czy nieużytki. Jakie rośliny miododajne możemy spotkać w lesie i jaki rodzaj miodu z nich powstaje? Dzisiaj pod lupę bierzemy to, co kwitnie i cieszy pszczoły w zagajnikach, ale i wielkich, pradawnych puszczach!
Leśne pszczelarstwo – nic nowego!
Hodowla pszczół w lesie to jedna z najbardziej rozpoznawalnych, polskich tradycji pszczelarskich. Bartnictwo, bo o nim mowa prężnie rozwijało się na naszych ziemiach a największa popularność hodowli pszczół w barciach, czyli specjalnie wydrążonych kłodach drzewnych zawieszonych na drzewach przypada na przełom XVI i XVII w. Chociaż w XIX w. pszczelarze w Polsce zrezygnowali z posiadania barci na rzecz tradycyjnych uli drewnianych ustawianych bezpośrednio na gruncie, dzisiaj hodowla pszczół w barciach zaczyna wracać do łask, zwłaszcza w dużych lasach. Barcie znajdziemy dziś m.in. na terenie Puszczy Augustowskiej czy Puszczy Białowieskiej.
Las: źródło różnorodnych pożytków pszczelich
Co skłoniło pszczoły do osiedlania się w trudno dostępnych, leśnych ostępach? Przede wszystkim różnorodna baza pożytkowa i ciągłość występowania pożytków przez cały rok pszczelarski. Pszczoły, które mieszkają w lasach i puszczach nie tylko mogą cieszyć się pyłkiem i nektarem różnych roślin miododajnych, ale też korzystają z naturalnych ułatwień. Jakich? O tym w dalszej części artykułu!
Drzewa i krzewy
W lesie głównym pożytkiem pszczelim są drzewa i krzewy. To zarówno gatunki iglaste (jodła, świerk, sosna), jak i liściaste (leszczyny, wierzby, lipy, klony). W lasach mieszanych i liściastych nie brakuje też drzew owocowych – dzikich gruszy czy jabłoni, czeremchy czy śliwy tarniny. Pożytkiem pszczelim są też krzewy owocowe takie, jak np. berberysy czy głóg. Ilość miododajnych gatunków drzew i krzewów w Polsce jest naprawdę imponująca!
Leśne rośliny miododajne
Oprócz drzew i krzewów spotykanych powszechnie w polskich lasach uwagę pszczół przykuwają też inne rośliny miododajne, które – chociaż często niepozornych rozmiarów – dostarczają cennego pyłku kwiatowego. To dla pszczół jedna z obowiązkowych w menu substancji – pyłek pszczeli dostarcza przede wszystkim białka, które pozwala larwom pszczół na szybki wzrost. Leśne rośliny miododajne to głównie krzewinki i drobne kwiaty – m.in. wrzosy. Przegląd najważniejszych roślin miododajnych w lesie znajdziesz poniżej!
Jaki miód jest pozyskiwany w polskich lasach?
Leśna, czyli mocno zróżnicowana baza pożytkowa jest źródłem surowca do pozyskiwania jednego z najbardziej pożądanych na rynku miodów: miodu spadziowego. Miody naturalne, które powstają w polskich lasach to też miody ze spadzi iglastej, miody ze spadzi liściastej, miody wielokwiatowe oraz mieszane miody spadziowo-nektarowe. Na terenie niektórych pasiek leśnych powstaje też ceniony ze względu na wysoką zawartość biopierwiastków i charaketerystyczny posmak miód wrzosowy.
Spróbuj naszych miodów naturalnych
Przegląd najważniejszych roślin miododajnych
Poniżej przedstawiamy listę najważniejszych roślin: drzew, krzewów i innych gatunków, które najchętniej oblatują pszczoły w polskich lasach!
Krzewy
Najczęściej odwiedzane przez pszczoły leśne krzewy to:
Czarny bez
Kwitnące na biało kwiaty dzikiego czarnego bzu to jeden z najbardziej charakterystycznych leśnych krzewów, powszechnie spotykany praktycznie na terenie całej Polski.
Berberys
Czerwone kwiaty berberysu kwitną zwykle od maja do czerwca, czasem do lipca. Dostarczają pszczołom cennego pyłku.
Dereń
Białe, charakterystyczne kwiaty derenia wyróżnia długi okres kwitnienia – to cenny pożytek pszczeli!
Jarzębina
Kolejny, przyjazny pszczołom krzew powszechnie występujący w polskich lasach.
Gatunki liściaste
Są przede wszystkim źródłem pyłku pszczelego, zwłaszcza w newralgicznych okresach w roku pszczelarskim – np. na przedwiośniu.
Dąb
Jedno z najpopularniejszych w Polsce drzew to gatunek pyłkodajny dla pszczół.
Buk
Kolejny gatunek pyłkodajny dla pszczół, który niestety nie produkuje wartościowego dla pszczół nektaru.
Leszczyna
To jeden z najbardziej pożądanych, wczesnowiosennych pożytków pszczelich dostarczający przede wszystkim pyłku dla pszczół.
Wierzba
Zwykle równolegle kwitnąca z leszczynami wierzba to pierwszy, wiosenny gatunek miododajny. Czysty miód wierzbowy jest jednak rzadko spotykany – większość miodu produkowanego z nektaru wierzby jest zużywana przez pszczoły na bieżąco. Najbardziej pożądanym gatunkiem wierzby przez pszczoły jest wierzba iwa.
Klon
To drzewo wyjątkowo cenne dla pszczół – dostarcza dużych ilości pyłku i nektaru – zwłaszcza popularny w Polsce klon jawor.
Lipa
Zdecydowanie najczęściej kojarzone z pszczołami drzewo dostarcza dużych ilości nektaru i pyłku – miód lipowy to prawdziwy rarytas a zarazem skuteczny środek w walce z grypą i przeziębieniem!
Brzoza
Powszechnie spotykana w lasach, ale i na nieużytkach brzoza brodawkowata jest przede wszystkim źródłem pyłku kwiatowego.
Gatunki iglaste
W przeciwieństwie do drzew liściastych drzewa iglaste są przede wszystkim źródłem spadzi. W specyficznych warunkach wilgotności i temperatury w obecności czerwców takich, jak np. mszyce powstaje wydzielina oblepiająca igły i korę drzew. To właśnie z niej pszczoły produkują niezwykle wartościowy miód spadziowy, który w środowisku pszczelarzy jest znany jako miód królewski. Najczęstsze iglaste gatunki w Polsce dostarczające spadzi to:
- sosna pospolita,
- świerk pospolity,
- modrzew europejski,
- jodła pospolita.
Inne rośliny miododajne
Pszczoły pobierają nektar do produkcji miodu także z drobnych roślin, często porastających leśne ostępy. Do głównych leśnych gatunków miododajnych zaliczymy:
- borówkę brusznicę,
- maliny leśne,
- czosnek niedźwiedzi,
- czarna porzeczka,
- kaczeniec, czyli knieć błotna,
- miodunka,
- kokorycz,
- wrzos pospolity,
- lebiodka pospolita,
- śnieżyczki,
- macierzanka,
- jeżyny,
- trędownik bulwiasty,
- kłokoczka miododajna,
- żurawina.
